ABD Başkanı Donald Trump, Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Selman (MBS) ile Washington'da yaptığı görüşmede, 2018'de İstanbul'daki Suudi Başkonsolosluğu'nda öldürülen gazeteci Cemal Kaşıkçı cinayetine ilişkin dikkat çeken açıklamalarda bulundu. Trump, MBS'nin "olaydan haberi olmadığını" savundu ve cinayet sorulduğunda, "Bu konuda konuşulan kişiyle ilgili pek çok insan olumsuzdu. İster sevin ister sevmeyin, bazı şeyler olur; fakat o hiçbir şey bilmiyordu, mesele budur" dedi.
Toplantının ana gündeminde iki ülke arasındaki kapsamlı ekonomik işbirliği, savunma alanındaki olası anlaşmalar ve ABD'ye yapılacak yeni yatırımlar vardı. Ancak Trump'ın Kaşıkçı cinayetine dair sözleri, görüşmeye damgasını vurdu.
Washington Post yazarı Cemal Kaşıkçı, 2 Ekim 2018'de Suudi Arabistan'ın İstanbul Başkonsolosluğu'nda öldürülmüş, olay Türkiye'de ve dünyada büyük yankı uyandırmıştı.
ABD istihbaratı 2021 yılında yayımladığı raporda, cinayetin "onayının" Veliaht Prens tarafından verildiğini bildirmişti. MBS ise bu iddiayı reddetmişti.
Trump görüşmede, MBS'nin "insan hakları konusunda inanılmaz bir iş çıkardığını" da söyleyerek övgüde bulundu.
Beyaz Saray'daki görüşmede Trump ve MBS, Suudi Arabistan'ın ABD'deki yatırımlarının 600 milyar dolardan 1 trilyon dolara çıkmasını öngören ekonomik işbirliği planlarını duyurdu.
Trump ayrıca Suudi Arabistan'a:
gibi başlıklarda adım atılabileceğini söyledi.
Trump, daha önce İsrail'in karşı çıktığı F-35 satışına ilişkin, "İsrail biliyor ve mutlu olacaklar" ifadesini kullandı.
MBS'nin Washington ziyareti, başkentte dikkat çekici bir protokolle gerçekleşti. Veliaht Prens, Beyaz Saray'da askeri tören, savaş uçaklarının flyover gösterisi ve atlı birliklerle karşılandı.
Salı akşamı düzenlenecek özel davete Elon Musk ve Tiger Woods'un da davetliler arasında olduğu bildirildi. Yarın ise teknoloji ve enerji devlerinin katılacağı büyük bir yatırım forumu düzenlenecek.
Trump'ın birinci döneminden bu yana ABD'nin en büyük stratejik hedeflerinden biri, Suudi Arabistan'ın İsrail'le diplomatik ilişki kurmasıydı. Ancak MBS, Gazze'de İsrail'in saldırılarının devam ettiği bir dönemde "Filistin devletine yönelik somut adımlar atılmadan normalleşme sürecinin ilerlemeyeceğini" belirtti.
Suudi Arabistan'ın Nvidia ve AMD gibi firmalardan gelişmiş yapay zekâ çipleri almak istediği biliniyor. Ancak ABD, bu ürünlerin Çin'e transfer riskini gerekçe göstererek iki yıldır ihracatı sınırlıyor. Tarafların güvenlik kaygılarını giderecek bir formül üzerinde çalıştığı, görüşmelerin devam ettiği aktarıldı.
Bloomberg'e konuşan uzmanlar, Suudi Arabistan'ın ABD ile geliştirmek istediği savunma ve teknoloji işbirliğinin büyük ölçüde Trump ile kurulan "kişisel ilişkiye" bağlı olduğunu belirtiyor.
Washington'daki düşünce kuruluşlarından CSIS'in uzmanı Jon Alterman, "Bu anlaşmaların büyük kısmı bağlayıcı değil. Trump sonrası dönemde değişmesi mümkün. MBS uzun yıllar iktidarda olacak ancak karşısında birçok farklı ABD başkanı görecek" değerlendirmesinde bulundu.