Enflasyon yüzde 75 ise bunu kabul edip ona göre önlem almak gerekir

Mahfi Eğilmez, “Bu faizle üretim mümkün değil” diyen iş dünyasına, önce gerçek enflasyonu kabul etme çağrısı yaptı. Faiz ve kur şikâyetlerinin, geçmişte desteklenen yanlış politikaların sonucu olduğunu belirtti.

Enflasyon yüzde 75 ise bunu kabul edip ona göre önlem almak gerekir
  • A-
  • A
  • A+

Ekonomist Mahfi Eğilmez, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) faiz artışı kararının ardından iş dünyasından yükselen tepkilere dikkat çeken bir yazı kaleme aldı. Eğilmez, faizlerin yüksekliğinden şikâyet eden çevrelerin, geçmişte düşük faiz politikasını desteklediklerini hatırlatarak, ekonomik gerçeklere uygun olmayan taleplerin tutarsız olduğunu ifade etti.

İş dünyasından gelen “bu faizlerle üretim yapmak mümkün değil” yönündeki açıklamaların geçmişle çeliştiğini belirten Eğilmez, “Şimdi faizler yükselince kıyameti koparanların çoğu o zaman bu irrasyonel faiz indirimini alkışlıyor, enflasyonun çok altında oranlarla kullandıkları kredilerle iş yapıyorlardı” dedi.

“İKİ ŞİKÂYET AYNI ANDA HAKLI OLAMAZ”

Yüksek faizden şikâyet edenlerin aynı zamanda TÜİK'in açıkladığı enflasyon verilerinin gerçeği yansıtmadığını iddia ettiğine dikkat çeken Eğilmez, bu tutarsızlığı şöyle değerlendirdi:

“Gerçek enflasyon TÜİK’in açıkladığı oranın en az yüzde elli üzerindeyse, yani yüzde 75 civarındaysa, o zaman yüzde 75’e kadar olan kredi faizi düşük oranlı faiz demektir. Eğer faiz oranı yüksekse o zaman enflasyon TÜİK’in açıkladığı gibi yüzde 38,1 demektir. Bu iki şikâyet aynı anda haklı olamaz.”

Eğilmez, geçmişte uygulanan düşük faiz politikasının kısa vadede bazı kesimlere kazanç sağlarken uzun vadede ekonomiye ağır bir fatura çıkardığını belirtti. O dönemde düşük faizle kredi kullananların döviz alarak tasarruflarını sisteme değil, bireysel kazanca yönlendirdiklerini hatırlattı.

KUR POLİTİKASI: "KUR KORUMALI MEVDUAT FACİASI"

Kurun mevcut seviyesinin de geçmişteki yanlış politikaların sonucu olduğunu vurgulayan Eğilmez, Eylül 2021'de başlayan “faiz sebep, enflasyon sonuç” yaklaşımının döviz talebini artırdığını, bunun da kur korumalı mevduat (KKM) sistemine yol açtığını belirtti. Bu adımın ekonomide ciddi dengesizliklere neden olduğunu ifade etti:

“Bugünkü tuhaf kur düzeyi, 2021 Eylülünde faiz sebep enflasyon sonuç yaklaşımıyla başlayan negatif reel faiz uygulamasının sonucudur.”

Eğilmez’e göre, bu süreçte uygulanan yapay önlemlerle TL’ye yöneliş sağlansa da kurun sabit kalması ihracatçıyı olumsuz etkiledi. Euro/TL kurunun son dönemde yükselmesini olumlu bulan Eğilmez, Türkiye’nin ihracatının ve turizm gelirlerinin büyük bölümünün Euro cinsinden olduğunu hatırlattı. Diğer yandan dış borcun büyük bölümünün dolar üzerinden olması nedeniyle USD/TL kurunun stabil seyretmesinin önemine de değindi.

“FAİZDEN VE KURDAN SADECE İLKELİ DURANLAR ŞİKÂYET EDEBİLİR”

Mahfi Eğilmez, geçmişte düşük faiz ve KKM uygulamalarına karşı çıkanların, bugün kur ve faiz düzeyine yönelik eleştiri yapma hakkına sahip olduğunu vurguladı:

“Bugün faizlerin yüksekliğinden şikâyet etme hakkı olanlar yalnızca o gün faiz indirimlerinin yanlış olduğunu öne sürmüş olanlardır.”

“GERÇEKLER KABUL EDİLMEDEN ÇÖZÜM OLMAZ”

Yazısının sonunda, sağlıklı ekonomik kararların alınabilmesi için önce doğru verilerin kabul edilmesi gerektiğini vurgulayan Eğilmez, şu ifadeleri kullandı:

Herhangi bir işyerini, bir sistemi, bir ekonomiyi doğru yönetebilmenin birinci kuralı gerçekleri kabul etmektir. Eğer gerçekleri kabul etmiyorsanız alacağınız önlemler hayal âlemine hitap edeceği için çözüm getiremez. Enflasyon yüzde 75 ise bunu kabul edip ona göre önlem almak gerekir. Enflasyon yüzde 75 iken onu yüzde 40 gibi gösterince faizin yüzde 70’e çıkması halinde iş dünyası isyan eder ve sanki haklı gibi görünür.

Eğilmez'in yazısı şu şekilde:

TCMB faizi artırınca iş dünyasından faizlerin yüksekliğiyle ilgili şikâyetlerde ciddi artış oldu. İş dünyası temsilcileri “bu faizlerle, bu kadar yüksek finansman maliyetleriyle üretim yapmak mümkün değil” diyorlar. Şikâyetler, faiz oranlarıyla sınırlı değil. İhracatçılar ve turizmciler de bir yandan yüksek faizden bir yandan da uzunca bir süredir kurun sabitleşme eğilimi içinde olmasından rahatsızlar.

Aynı kişiler, tıpkı tüketicilerin büyük çoğunluğu gibi, gerçek enflasyonun aslında TUIK’in açıkladığı enflasyon oranının en az yüzde elli üzerinde olduğundan şikâyet ediyorlar. Eğer bu şikâyetleri doğruysa yani enflasyon gerçekte yüzde 38,1 değil de yüzde 75 dolayındaysa o zaman yüzde 75’e kadar kredi faizi düşük oranlı faiz demektir. Eğer faiz oranı yüksekse o zaman enflasyon onların dediği gibi yüzde 75 değil, TUIK’in açıkladığı gibi yüzde 38,1 demektir. Bir başka ifadeyle bu şikâyetlerin ikisi aynı anda haklı olamaz.

2021 Eylülünde TCMB faizi düşürmeye başladığında bunun yanlış bir adım olduğunu söyleyenlerin sayısı bir elin parmakları kadar azdı. Enflasyon hızla yükselir, faizler de hızla düşürülürken enflasyonun çok altında maliyetle kredi kullanan iş çevresi temsilcilerinin çoğu, ekonominin girdiği yanlış yol konusunda pek bir uyarı yapmadılar, tam tersine bu girişimi desteklediler. İktisatçıların bir bölümü bunun yanlış olduğunu söylerken birçok kişi onları yeni ekonomiyi izleyememekle suçladı. Yeni ekonomiyi tasarruf sahiplerinin tasarruflarını enflasyonun altında bir maliyetle (negatif reel faizle) kullanmanın doğru olduğunu savunmak olarak anladılar ve anlattılar. Böylece tasarruflar yer değiştirdi. Bugün yaşadığımız ekonomik sıkıntıların temelinde yatan hatalardan birisiydi bu. Faiz getirisinin enflasyonda yaşanan kaybı karşılayamadığını gören tasarruf sahipleri, tasarruflarını dövize ve altına yatırarak önemli bir bölümünü ekonomi dışına çıkararak banka veya ev kasalarına koydular.

Şimdi faizler yükselince kıyameti koparanların çoğu o zaman bu irrasyonel faiz indirimini alkışlıyor, enflasyonun çok altında oranlarla kullandıkları kredilerle iş yapıyorlardı. Birçok kişi düşük faizle kredi alıp o krediyle döviz alıyordu. Yine istiyorlar ki düşük faizle kredi kullansınlar ama enflasyon da düşsün. O işler öyle olmuyor. Tasarruf sahiplerinin tasarruflarını ucuza kullanarak üretim yapmak sonsuza kadar sürdürülemiyor.

Bugün faizlerin yüksekliğinden şikâyet etme hakkı olanlar yalnızca o gün faiz indirimlerinin yanlış olduğunu öne sürmüş olanlardır.

Kura gelince, orada da benzer sorunlar söz konusu. Bugünkü tuhaf kur düzeyi 2021 Eylülünde faiz sebep enflasyon sonuç yaklaşımıyla başlayan enflasyonun çok altında faiz (negatif reel faiz) uygulamasının sonucudur. Faizler düşürülüp de insanlar tasarruflarını dövize yönlendirince bunu önlemek amacıyla geçilen kur korumalı mevduat faciasından kurtulabilmek, dolarizasyonu azaltabilmek için kurun bir süre sabit tutulması ve bu yolla Türk Lirasının çekici hale getirilmesi kaçınılmaz bir adımdı. Bu şekilde dışarıdan carry trade ile döviz çekildi, kur iyice sabitleşti ve dövize geçen yerli tasarruf sahipleri de yavaş yavaş döviz satarak Türk Lirası mevduat hesaplarına ve tahvillere geri döndüler. Bu durum kurların sabitleşmesine, dolayısıyla Türk Lirasının değerlenmesine yol açtı. Değerli Türk Lirası, ithalatı özendirirken ihracatı zorlaştırdı.

Bugün kurdan şikâyet etmeye hakkı olanlar o gün kur korumalı mevduata karşı çıkıp, faizlerin enflasyonun üzerinde olması gerektiğini savunanlardır.

Hep söyledik: Faizi yanlış belirlerseniz ekonomiyi çökertirsiniz, sonradan doğru belirleseniz de yalnızca bu adımla ekonomiyi düzeltemezsiniz diye. Ama biz söyledik biz dinledik. Ve sonunda bugünlere geldik.

Bugünkü durumda faizler iddia edildiği gibi yüksek değil. Açıklanan enflasyon gerçeği göstermiyor. Önce gerçeklerin tam olarak açıklanması gerekir. Ondan sonra faiz yüksek mi değil mi görebiliriz.

Kurlara gelince, o da son zamanlarda Euro / TL kurunun yükselmesi, Türk Lirasının Euro’ya karşı değer kaybetmesiyle normale dönmeye başladı. USD/TL kuru son günlerde biraz yükselse de fazla oynamıyor. Çünkü ekonomi yönetimi IMF’nin istikrar programı uygulamalarının temel taşlarından birisi olan kuru çıpa olarak kullanma önerisine uygun hareket ediyor. Türkiye, ihracatının çoğunu Avrupa’ya yaptığı ve turizm gelirlerinin çoğunu Avrupalılardan elde ettiği için Euro/TL kurunun yükselmesi iyi bir gelişme. Türkiye’nin dış borçlarının çoğu Dolarla olduğu için USD/TL kurunun fazla yükselmemesi de öyle.

Herhangi bir işyerini, bir sistemi, bir ekonomiyi doğru yönetebilmenin birinci kuralı gerçekleri kabul etmektir. Eğer gerçekleri kabul etmiyorsanız alacağınız önlemler hayal âlemine hitap edeceği için çözüm getiremez. Enflasyon yüzde 75 ise bunu kabul edip ona göre önlem almak gerekir. Enflasyon yüzde 75 iken onu yüzde 40 gibi gösterince faizin yüzde 70’e çıkması halinde iş dünyası isyan eder ve sanki haklı gibi görünür.

Yorum Yazın

İsrail saldırganlığı barışı tehdit ediyor

Numarasız kask takan polislere soruşturma

Ümit Özdağ'a 2 yıl 4 ay 3 gün hapis cezası

'Hatırlayamadıklarımız' 'Bilim Beyoğlu'nda sahneleniyor

Pis işlerimizi İsrail hallediyor

Arhavililer İstanbul’da Yazı Horonla Karşıladı

Maestro dizisinden ilk kareleri yayınlandı!

Lewo’dan Boombap Çıkarması

Hipodrom.com’un marka yüzü Emre Karayel oldu

Sazlıdere Barajı kıyısında 2,5 milyon m² İmara açıldı

'MÜHÜR: GECE EŞİĞİ' SETE ÇIKIYOR!

İsrail'in çok sinsi amaçları var

Her saldırıya aynı sertlikte karşılık veririrz

İstanbul Park TOSFED'e emanet

Otomotiv üretimi ilk 5 ayda yüzde 1,4 geriledi

'Tahran halkı saldırıların bedelini çok yakında ödeyecek'

Sanayi devi Ekol Demir Çelik konkordato başvurusu

Muhalefete düşman hukuku uygulayarak iç cephe güçlendirilmez!

Mehmet Uçum DEM Parti'yi hedef aldı!

Ticaret Bakanlığı bu ürünler piyasadan toplatacak!

Uganda Türkiye'nin Yeşil Pasaportu için vize istedi

Emekliler seyyanen zam bekliyor

Enflasyon yüzde 20 değilse bile bir tık üstünde olur

Akaryakıta çifte zam geliyor!

Asıl hedef İran'dan sonra Türkiye

Türkmen döneminde işgal edildi, Dedetaş döneminde dava açıldı

Schengen Bölgesi'nin kapıları Türklere kapandı

Çıkacak bir mutlak butlan kararı yok hükmünde

Milyonlarca Amerikalı 'krallara hayır' diye haykırdı

'Bu pazar bir seçim olsa...'

Yükleniyor

Pis işlerimizi İsrail hallediyor

Her saldırıya aynı sertlikte karşılık veririrz

'Tahran halkı saldırıların bedelini çok yakında ödeyecek'

Milyonlarca Amerikalı 'krallara hayır' diye haykırdı

İran’dan İsrail’e misilleme saldırısı

ABD, Orta Doğu’ya askeri takviye yapıyor

İsrail’in İran’a saldırısında can kaybı 78’e yükseldi

İsrail’in İran saldırısı bölgesel savaşa yol açabilir

İsrail'i savunmaya hazırız

İsrail'den İran'a hava saldırısı

Güzel oyuncu eleştiri yağmuruna karşı olan sessizliğini bozdu

Melisa Döngel soluğu tatilde aldı!

Güngör, Sofia Vergara’nın üstsüz pozunu beğenince...

Aslı Bekiroğlu hastane odasından isyan etti

Melis Sezen kısa taytıyla poz verdi!

Demet Özdemir bayramda soluğu babasının yanında aldı

Hazal Subaşı sezonu açtı

Pelin Akil hastanelik oldu

Fatma Turgut'un ehliyetine el konuldu

Yasmin Erbil plajda aşka geldi

Otomotiv üretimi ilk 5 ayda yüzde 1,4 geriledi

Arızalı otomobil yenisiyle değiştirilecek

Otomotiv sektörü ihracatta rekor tazeledi

Kur hareketlendi, zam gecikmedi

Otomotiv üretimi yüzde 9 azaldı

Taşıtlara yeni vergi gündemde

Yabancı şirketler Türkiye'den çıkış hazırlığında

Türkiye elektrikli otomobil üssü oluyor

Avrupa'da Tesla satışları sert düştü

Araç kiralarken dolabdırılmayın!

İstanbul’da kene vaka sayısı 7 bini aştı

Alparas Tunç: DMD (Duchenne Musküler Distrofi) İle Mücadele Eden Bir Çocuk

Bu kene türü hem hayvanlar hem de insanlar için ciddi risk taşıyor

Rafine şeker yaşlanmayı hızlandırıyor

Her 3 üründen biri limit dışı pestisit içeriyor

Sarıyer Börekçisi mide bulandırdı!

Her dört tepsi baklavanın birinde dışkı kökenli bakteri çıktı

Sağlıklı bir Kurban Bayramı sofrası nasıl olmalı

Özel hastanenin aldığı fazla ücret tüketiciye iade edildi

Gıda takviyeleri ilaç değildir

Saray’ın bekçi köpeği değil halkın çoban köpeği olurum

Halk TV'nin sahibi Cafer Mahiroğlu hakkında yakalama kararı

Gökçek'in kanalında 'Uyuşturucu' ve 'fuhuş' soruşturması

Silivri’den dışarı çıkmanın kestirme yolu gizli tanıklık

KRT emekçileri: Bayramı direnişle geçiriyoruz

'Özgürlükçü anayasa' söylemlerine sakın inanmayın

Gazeteci Kadıköy'de gözaltına alındı

Azerbaycan’da Kıbrıs Konusu Masaya Yatırıldı

Yavuz Yılmaz, Yüzüncüyıl Gazeteciler Derneği’nde Güven Tazeledi

Gazetecilerden Sivas Cumhuriyet Üniversitesi'ne Ziyaret

LİG TABLOSU

Takım O G M B Av P
1.Galatasaray 36 30 1 5 60 95
2.Fenerbahçe 36 26 4 6 51 84
3.Samsunspor 36 19 10 7 14 64
4.Beşiktaş 36 17 8 11 23 62
5.İstanbul Başakşehir 36 16 14 6 4 54
6.Eyüpspor 36 15 13 8 5 53
7.Trabzonspor 36 13 11 12 13 51
8.Göztepe 36 13 12 11 9 50
9.Rizespor 36 15 17 4 -6 49
10.Kasımpaşa 36 11 11 14 -1 47
11.Konyaspor 36 13 16 7 -5 46
12.Alanyaspor 36 12 15 9 -7 45
13.Kayserispor 36 11 13 12 -12 45
14.Gazişehir Gaziantep 36 12 15 9 -5 45
15.Antalyaspor 36 12 16 8 -25 44
16.Bodrum FK 36 9 17 10 -17 37
17.Sivasspor 36 9 19 8 -16 35
18.Hatayspor 36 6 22 8 -27 26
19.Adana Demirspor 36 3 28 5 -58 2