AİHM ve AYM kararları derhal uygulanmalı

HDP eski Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş hakkındaki hukuki süreç, Türkiye’deki baroları harekete geçirdi. Ülke genelinden 30 baro, AİHM Büyük Daire’nin Adalet Bakanlığı’nın itirazını reddederek kararı kesinleştirmesi üzerine ortak bir kamuoyu açıklaması yaptı.

Baroların açıklamasında, AİHM’in 8 Temmuz 2025 tarihli kararında Demirtaş’ın tutukluluğunun, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) temel hak ve özgürlükleri güvence altına alan 5. maddesi ile "hakların kısıtlanmasının siyasi amaçlarla yapılmaması gerektiğini" düzenleyen 18. maddelerini ihlal ettiğinin açıkça tespit edildiği hatırlatıldı.

ANAYASA VE AİHS VURGUSU

3 Kasım 2025 tarihinde Büyük Daire’nin itirazı reddetmesiyle kararın nihai halini aldığına dikkat çekilen açıklamada, imzacı baroların hukukun üstünlüğüne bağlılık talebi güçlü bir şekilde ifade edildi:

"İmzacı barolar olarak, Anayasa Mahkemesi ve AİHM kararlarının ivedilikle uygulanması ve bugüne kadar hak ihlali kararı verilenler hakkında gereğinin yapılması ve hukukun üstünlüğüne uygun davranılması talebimizi kamuoyuna saygıyla duyuruyoruz."

Açıklamada şu ifadelere yer verildi:

"Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), 8 Temmuz 2025 tarihli kararında Selahattin Demirtaş'ın tutukluluğunun Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 5'inci ve 18'inci maddelerini ihlal ettiğini tespit etmiş; bu tutukluluğun siyasi gerekçelerle sürdürüldüğünü açıkça belirtmiştir. Bu karara yönelik itiraz, 3 Kasım 2025 tarihinde AİHM Büyük Dairesi tarafından reddedilmiş, böylece karar kesinleşmiştir.

Anayasa Mahkemesi ve AİHM kararlarının uygulanması hukuk devleti ilkesinin gereğidir ve bir zorunluluktur. Osman Kavala ve meslektaşımız Avukat Can Atalay ve aynı durumdaki herkes hakkındaki AİHM/AYM kararlarının yerine getirilmesinin geciktirildiği her gün anayasal haklar ihlal edilmektedir.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 2'nci maddesi, insan haklarına saygılı bir hukuk devleti olduğunu; 36'ncı maddesi, herkesin adil yargılanma hakkına sahip bulunduğunu; 90'ıncı maddesinin son fıkrası ise, temel hak ve özgürlüklere ilişkin uluslararası sözleşme hükümlerinin kanunların üstünde yer aldığını açık bir şekilde düzenlemektedir.

Bu açık anayasal çerçeveye rağmen AİHM kararlarının uygulanmaması, yalnızca bireysel hak ihlali değil, aynı zamanda Anayasa'ya ve uluslararası yükümlülüklere aykırılıktır. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 46'ncı maddesi uyarınca taraf devletler, AİHM kararlarını kesinleştiği andan itibaren bağlayıcı biçimde uygulamakla yükümlüdür.

Biz imzacı barolar olarak, Anayasa Mahkemesi ve AİHM kararlarının ivedilikle uygulanması ve bugüne kadar hak ihlali kararı verilenler hakkında gereğinin yapılması ve hukukun üstünlüğüne uygun davranılması talebimizi kamuoyuna saygıyla duyuruyoruz."

İmzacı barolar:

Adıyaman Barosu, Ağrı Barosu, Antalya Barosu, Aydın Barosu, Balıkesir Barosu, Batman Barosu, Bingöl Barosu, Bitlis Barosu, Burdur Barosu, Bursa Barosu, Denizli Barosu, Diyarbakır Barosu, Gaziantep Barosu, Hakkari Barosu, Iğdır Barosu, İstanbul Barosu, Kars Barosu, Kastamonu Barosu, Manisa Barosu, Mardin Barosu, Muğla Barosu, Muş Barosu, Siirt Barosu, Şanlıurfa Barosu, Şırnak Barosu, Tekirdağ Barosu, Tunceli Barosu, Van Barosu, Yalova Barosu, Zonguldak Barosu.