Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu’nun (BDDK) son verileri bankaların kredi alacaklarını tahsilde darboğaza girdiğini, geçen yıl yüzde 3,9 olan tahsili gecikmiş alacaklardaki (TGA) artış hızının, 4 Nisan itibarıyla geçen yıla kıyasla yaklaşık 6 kat arttığını gösteriyor. TGA’daki artış haftada 10 milyar liraya yaklaşırken geçen yıl 12,3 milyar lira olan aylık ortalama TGA artışı bu yıl aylık 23 milyar liraya ulaştı.
2024 sonunda 294 milyar lira olan bankaların TGA tutarı 4 Nisan haftasında 358,3 milyar liraya yükselirken TGA artış hızı da geçen yılın aynı döneminde yüzde 3,9 iken bu yıl 4 Nisan haftasında yaklaşık 6 kat artışla yüzde 22 oldu
Bankaların bireysel kredi ve kredi kartı alacaklarının tahsilinde ortaya çıkan darboğazın şirketlere ve ticari kredilere de yayıldığını gösteren son rakamlara göre yılbaşında 177 milyar TL olan TGA tutarı nisan başında 207,3 milyar TL’ye yükseldi.
Yılbaşından bu yana TGA’daki artış oranı yüzde 17 olurken, 19 Mart operasyonlarından bu yana yaşanan sert dalgalanmalar, tüm göstergelerdeki negatif gelişmeler sonrası son dört haftada TGA artışı hızlandı.
TGA’daki haftalık artış hızı yüzde 7,2 düzeyine çıkarken, bireysel ve ticari kredilerde haftalık TGA artışının parasal tutarı 9,3 milyar TL’ye ulaştı. Dolayısıyla bankaların tahsil edemedikleri kredi alacakları son dönemde haftada yaklaşık 10 milyar TL artış sürecine girerken, yasal takibe intikal süreçleri ve tutarları da katlanarak artıyor.
2024 yılında aylık ortalama 12,7 milyar TL artan TGA tutarı, bu yıl 4 Nisan itibarıyla aylık 23 milyar TL’ye ulaşarak geçen yılın iki katına yükseldi. Geçen yıl TGA’ların bankaların net kârına oranı yüzde 23 iken, bu yılın ilk dört ayı sonunda bu oran yüzde 39’a yükseldi.
Faiz indirimlerine rağmen TGA’daki artışın hızlanması, ekonomide çarkların yavaşladığını şirketlerin kredi borçlarını ödemekte hızla darboğaza sürüklendiğini ortaya koyarken 17 Nisan’daki yüzde 46 faiz kararından sonra sürecin daha da hızlanması bekleniyor. Bireysel ve ticari kredi faizleri yeni artış kararı sonrasında yükselişe geçti. Bir yandan TGA’daki, artışın etkisiyle kredi faizleri yükselirken diğer yandan Merkez Bankası’nın politika faizinin yüzde 46 düzeyine çıkarılması ticari kredi faizlerinde katmerli artışa yol açmış durumda.
Uzun süredir finansa erişim güçlüğü çeken şirketlerin bu son kararla birlikte daha ciddi güçlükler yaşaması söz konusu. Konkordato ve iflaslardaki tablonun daha da ağırlaşacağını işaret eden TGA verileri; yasal takibe intikal eden kredi tutarı, icraya verilen bireysel kredi borçlusu ve hacizle karşılaşacak ticari kredi borçlusu şirketlerde patlama yaşanacağının habercisi.
