-
Bist100 10.871,08 TL
-
Dolar 41,92 TL
-
Euro 48,85 TL
-
G.Altın 5.378,31 TL
-
Ç.Altın 8.944,84 TL
Türkiye Cumhuriyeti’nin 102. kuruluş yıl dönümünde, eski Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başekonomisti Prof. Dr. Hakan Kara, Cumhuriyet’in ekonomik mirasına ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Kara, kurucu kuşakların ağır ekonomik yük ve sınırlı kaynaklara rağmen bütçe açığı vermeyerek ve enflasyon yaratmayarak ülkenin mali disiplinini koruduğunu vurguladı.
Kara paylaşımında, “Cumhuriyeti kuran kuşaklar, devraldıkları ağır ekonomik yükü azaltmak için büyük fedakârlıklar yaparak bütçe açığı vermediler, enflasyon yaratmadılar. Çünkü biliyorlardı ki iktisadi bağımsızlığını kazanamayan ülkeler gerçek anlamda bağımsız olamaz.” ifadelerini kullandı.
Prof. Kara’nın paylaştığı grafikler de Cumhuriyet’in ilk yıllarında kronik enflasyon yaşanmadığını ve bütçenin uzun süre dengede seyrettiğini gözler önüne serdi.
TÜRKİYE'DE ENFLASYON
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü (BUMKO) tarafından yayımlanan uzun vadeli grafikler, Cumhuriyet’in ilk yıllarında kronik enflasyon sorunu yaşanmadığını ve bütçe dengesinin büyük ölçüde korunduğunu gösteriyor. Özellikle 1930'lu ve 1950’li yıllarda mali dengelerin gözetildiği, kamu harcamalarının kontrol altında tutulduğu dikkat çekiyor.
BÜTÇE DENGESİ
Cumhuriyet’in ilk döneminde enflasyon sınırlı seviyelerde kalırken, 1980’li yıllarla birlikte fiyat artışları hız kazandı. 1990’larda üç haneli enflasyon oranları görülürken, bütçe açıkları da Gayrisafi Yurt İçi Hasıla’ya oranla derinleşti. 2000’li yıllarda uygulanan programlarla kısmi bir toparlanma sağlansa da, 2017 sonrası dönemde enflasyon yeniden çift hanelere yerleşti.
2021 sonrasında artış hız kazandı; Ekim 2022’de yıllık enflasyon %85,51 ile zirve yaptı. Bu tarihten itibaren gerileme eğilimi gözlense de oranlar çift hanelerin altına inmedi; fiyat istikrarı 2024 ve 2025 yıllarında yeniden temel sorunlardan biri haline geldi.
