Devletin para cezası geliri rekor kırıyor!

Yıl sonu tahminlerine göre toplam 1,5 trilyon liraya ulaşması beklenen cezalar, 2024’teki tahakkukun yüzde 76’sına denk gelecek. Bu artış, beklenen yüzde 30 enflasyon oranının yaklaşık üç katı bir yükselişi işaret ediyor.

Ekonomim’den Hüseyin Gökçe’nin haberine göre, Ağustos ayında bütçe, iki aylık aradan sonra yeniden fazla verirken, para cezaları kalemi de hız kazandı. Yılın tamamı için 245 milyar liralık gelir öngörülen bu kalemde, Ağustos sonu itibarıyla kesilen ceza tutarı 1 trilyon lirayı aştı. Ancak tahsilat oranı düşük kaldı: Kesilen cezaların yalnızca yüzde 15,9’una karşılık gelen 158,8 milyar lirası toplanabildi.

Trafik para cezaları da rekor seviyede: Bütçe kanununda 55 milyar 42 milyon lira hedeflenen bu kalemde, kesilen tutar 83 milyar 99 milyon liraya ulaşarak hedefin yüzde 51’ini aştı. Tahsilat ise yüzde 53,9’luk oranda, yani 44 milyar 760 milyon lirada kaldı. Bu veriler, ceza tahakkukunun bütçe gelirlerini desteklediğini, ancak tahsilatın enflasyon baskısı altında zorlandığını gösteriyor.

Bütçe Gelirleri Hedefe Yaklaşıyor, Vergiler Önde

Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın açıkladığı Ağustos ayı bütçe gerçekleşmelerine göre, genel bütçe gelirleri tahakkuku 11 trilyon 167 milyar liraya ulaştı - yılın tamamındaki 12,6 trilyon liralık hedefin yüzde 88’i. Ancak tahsilat oranı yüzde 69,8’de kaldı, yani 7 trilyon 799 milyar lira toplandı. Tahakkukun büyük kısmını 8 trilyon 368 milyar lirayla vergi gelirleri oluşturdu; bunun yüzde 82,1’i, yani 6 trilyon 871 milyar lirası tahsil edildi.

Vergi gelirlerinin başlıca kalemleri şöyle:

Gelir, kâr ve sermaye kazançları vergileri: 3 trilyon lira.
Dahilde alınan mal ve hizmet vergileri: 3 trilyon 212 milyar lira.

Para Cezaları: Enflasyonun Üç Katı Artış

2025’te para cezaları, bütçe gelirlerinin önemli bir parçası haline geldi. Ocak-Ağustos döneminde kesilen cezalar 1 trilyon 1 milyar liraya ulaşarak, 2024’teki 849 milyar 973 milyon liralık toplamın yüzde 18’ini aştı. Bütçe kanununda 245 milyar lira hedeflenen kalem, 8 ayda bu hedefin 4 katına çıktı. Yılın kalan 4 ayında bu tempo sürerse, toplam tahakkuk 1,5 trilyon liraya ulaşacak - yani hedefin 6 katı.2024’te bütçe gelirlerinin yüzde 10’unu oluşturan cezalar (849 milyar lira), bu yıl enflasyonun (yüzde 30) üç katı bir artışla büyüyecek.

Kesilen cezaların dağılımı:

Vergi cezaları: 602 milyar lira.
İdari para cezaları: 234 milyar lira.
Yargı para cezaları: 78 milyar lira.
 

Geçmiş Yıllara Göre Düşük Fark

2025’teki bu yüksek tahakkuk, geçmiş yıllara kıyasla hedef-gerçekleşme farkını nispeten düşük tutuyor. Örneğin:2024: Hedef 100 milyar lira, gerçekleşme 849,9 milyar lira (8,5 kat).
2023: Hedef 63 milyar lira, gerçekleşme 529 milyar lira (8,4 kat).
2022: Hedef 29 milyar lira, gerçekleşme 454 milyar lira (15,7 kat).