Amerikan Merkez Bankası (Fed), bugün faiz oranlarıyla ilgili son kararını açıklayacak. Bu duyuru, Başkan Trump’ın faizlerin düşürülmesini istemesinden sadece birkaç gün sonra geldi.
Yatırımcılar, Fed’in faiz oranlarını sabit tutmasını bekliyor, bu da merkez bankasını Trump ile olası bir çatışma rotasına sokuyor. Fed’in bağımsızlığı uzun süredir siyasi müdahalelerden korunmuş olsa da Trump’ın baskısı bu geleneği sarsabilir.
Faiz oranlarını sabit tutma kararı, 2024’ün son aylarında yapılan üç ardışık faiz indirimi sürecine ara verilmesi anlamına gelecek. Ancak Fed, geçen ay yaptığı açıklamada, enflasyondaki yeniden yükselişe işaret ederek faiz oranlarını önceki tahminlerinden daha yavaş bir hızda düşüreceğini belirtti. Bu tahmin, borsada sert düşüşlere neden oldu ancak piyasalar büyük ölçüde kayıplarını toparladı.
Enflasyon, Haziran 2022’deki yüzde 9’un üzerindeki zirve noktasından önemli ölçüde düşmüş olsa da fiyat artışları hâlâ Fed’in yüzde 2’lik hedefinden yaklaşık bir puan yüksek seyrediyor.
Trump, geçen hafta İsviçre’de düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu’nda, faizlerin düşmesini talep etti. Ayrıca, Suudi Arabistan’ın da dahil olduğu OPEC ülkelerinin petrol fiyatlarını düşürmesi gerektiğini savundu.
Trump, düşük petrol fiyatlarının Fed’in enflasyonla mücadelesini gevşetmesine ve faiz oranlarını düşürmesine yardımcı olacağını öne sürdü. “Suudi Arabistan ve OPEC’ten petrol fiyatlarını düşürmelerini isteyeceğim.” diyen Trump, “Petrol fiyatları düştüğünde, faiz oranlarının da derhal düşmesini talep edeceğim.” ifadelerini kullandı.
ABD, OPEC üyesi olmadığı gibi başkanın örgütün petrol fiyatlarını belirleme kararlarında doğrudan bir rolü bulunmuyor. Ancak geçmişte de birçok başkan, Fed’in faiz politikalarını etkilemeye çalıştı. Trump, ilk başkanlık döneminde de düşük faiz oranlarını savunarak Fed’e baskı yapmıştı.
Ağustos ayında seçim kampanyası sırasında konuşan Donald Trump, ABD başkanının faiz oranlarını belirlemede bir rolü olması gerektiğini savundu.
Öte yandan, Fed Başkanı Jerome Powell, kasım ayında düzenlenen bir basın toplantısında Trump’ın kendisinden istifa etmesini istemesi durumunda nasıl hareket edeceği sorulduğunda kararlı bir şekilde 'hayır' cevabını verdi
Powell’a Trump’ın kendisini görevden alıp alamayacağı veya rütbesini düşürüp düşüremeyeceği sorulduğunda ise net bir şekilde “Yasa gereği buna izin verilmiyor.” yanıtını verdi.
Fed, geçen yılın son aylarında enflasyonla mücadelede geri adım atarak faiz oranlarını bir puan düşürdü. Ancak faiz oranları hâlâ yüzde 4,25 ile yüzde 4,5 arasında seyrederek tarihi olarak yüksek seviyelerde kalmaya devam ediyor.
Geçen ay Fed Başkanı Jerome Powell, merkez bankasının gelecekte faiz indirimlerini daha yavaş bir tempoda sürdürebileceğini belirtti. Bu kararın kısmen, Fed’in halihazırda faizleri önemli ölçüde düşürmüş olmasından kaynaklandığını vurguladı.
Powell ayrıca, son dönemde enflasyonun yeniden yükselişe geçmesinin Fed’in beklentilerini etkilediğini söyledi. Bazı politika yapıcıların, Trump yönetimi altında olası politika değişiklikleriyle ilgili belirsizlikleri göz önünde bulundurduğunu belirtti.
“Yol belirsiz olduğunda, biraz daha yavaş hareket etmek sağduyulu bir yaklaşımdır.” diyen Powell, bu durumu şu benzetmeyle açıkladı:
"Sisli bir gecede araba kullanmak ya da karanlık bir odada mobilyaların arasında yürümek gibi."