Mario Draghi'nin uzun süredir beklenen raporu, yeni Avrupa Komisyonu'nun gündemini şekillendirmeye yardımcı olacak. Ek düzenlemeler için yapılan baskılar geride kaldı. Serbest ticaretin desteklenmesi de geride kaldı. Avrupa şampiyonları, Avrupa entegrasyonu, yatırım ve deregülasyon için daha fazla desteğe ihtiyaç var. Yeni reçetenin etkili olup olmayacağı ya da siyasi açıdan kabul edilebilir olup olmayacağı şüpheli.
Draghi'nin teşhisi vahim: "Bu varoluşsal bir meydan okumadır!"
2000 yılından bu yana AB ülkelerindeki reel gelir, ABD'ne kıyasla iki kat daha hızlı arttı, bunun başlıca nedeni düşük verimlilik artışı. Dünyanın en büyük 50 teknoloji şirketinden sadece dördünün Avrupalı olduğuna dikkat çeken Draghi, “Avrupa, internetin öncülük ettiği dijital devrimi ve bunun getirdiği üretkenlik artışlarını büyük ölçüde kaçırdı” diye yazıyor.
Draghi arayı kapatmak için Avrupa Birliği'nin daha fazla Avrupa'ya ihtiyacı olduğunu söylüyor. Çoğu kararı 27 ulusal hükümete bırakmak yerine, AB merkezi kamu yatırımlarını arttırmalı, parçalanmış finans ve sermaye piyasalarını bütünleştirmeli ve külfetli düzenlemeleri azaltmalıdır. Draghi'nin iddialı planı 328 sayfada açıklanan 170'den fazla öneri içeriyor.
Her ne kadar başkaları da bu maddelerin çoğunu önermiş olsa da Draghi'nin reçetesi kritik bir zamanda ortaya çıkıyor. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen yakında ikinci beş yıllık dönemine başlayacak ve kritik portföyleri dağıtma sürecinde. Teknoloji yanlısı Finlandiyalı aday Henna Virkkunen, ABD'li büyük teknoloji düşmanı Fransız Thierry Breton'un yerine bir sonraki dijital komisyon üyesi olarak lanse ediliyor.
DEREGÜLASYON
AB son kararlarıyla teknoloji tsunamisini serbest bıraktı. Dijital Hizmetler Yasası yasadışı içerikle mücadele ediyor. Dijital Piyasalar Yasası, en büyük teknoloji şirketlerine karşı antitröst uygulamalarını hızlandırıyor. Yapay Zeka Yasası, demokratik dünyanın yeni teknolojiyi düzenlemeye yönelik ilk büyük çabasını temsil ediyor. AB son beş yılda toplamda 13.000'den fazla mevzuatı onayladı. Buna karşılık ABD, 5.500 federal yasayı onayladı.
Draghi, raporunda “Komisyon'un yasama faaliyeti aşırı derecede artıyor” diye yazıyor. Kısıtlayıcı gizlilik kuralları tek başına küçük teknoloji şirketlerinin karlarını %15'ten fazla azalttı. Eski İtalya Başbakanı ve Avrupa Merkez Bankası Başkanı, “Avrupa'da büyümek isteyen yenilikçi şirketler, tutarsız ve kısıtlayıcı düzenlemelerle her aşamada engelleniyor” diyor.
AB'nin yeni yasalar yerine mevcut yasaları sindirmesi gerekiyor. Bürokratik ve idari engeller azaltılmalı, küçük ve orta ölçekli işletmeler için raporlama yükümlülükleri %50 azaltılmalıdır.
YENİ BİR SANAYİ STRATEJİSİ
Avrupalı girişimler sermayeyi erken çekiyor ancak ölçek büyütme finansmanı almak için yardıma ihtiyaçları var. AB'de 2008-2021 yılları arasında değeri 1 milyar avroyu aşan tek boynuzlu atların yaklaşık %30'u yurtdışına, çoğunluğu da ABD'ye taşındı.
Rapor, korumacılık ve büyük kamu harcamaları ile karakterize edilen “yeni bir sanayi stratejisinin” ana hatlarını çiziyor. AB'nin kamu Horizon araştırma bütçesi önümüzdeki beş yıl içinde, son beş yılda 93.5 milyar Avro'dan 200 milyar Avro'ya çıkmalıdır. Draghi'nin önerisi, AB'nin toplam yatırımının GSYH'ye oranında %5'lik bir artış gerektirecektir.
AVRUPA TEKNOLOJİSİNİ GÜÇLENDİRMEK
Avrupalı şirketler otomobil gibi olgun teknolojilerde uzmanlaşmıştır. Draghi, Horizon'un mevcut bütçesinin yalnızca %5'ini alan ileri teknolojilere ve yıkıcı yeniliklere odaklanıyor.
Birçok öneri Avrupa'ya özerklik kazandırmayı amaçlıyor ve bu da transatlantik gerilimlere yol açabilir. Bulut depolama konusunda Draghi, Avrupa pazarının “büyük ölçüde ABD merkezli oyunculara kaptırıldığını” kabul ediyor. 'Bulut ve veriye erişimin sağlanması için AB ve ABD arasında işbirliğinin' arttırılması çağrısında bulunsa da, Avrupa'nın kendi bulut endüstrisini geliştirmek için kamu parası harcamasını istiyor.
AB ENTEGRASYONU
Avrupa'nın startup'ların ölçeklenmesini kolaylaştırması için, mevcut düzenlemeler karmaşasına son vermesi gerekiyor. Vergi ve hisse senedi opsiyon politikaları kıta genelinde farklılık göstermektedir. Sınır ötesi kaynak yaratma hâlâ sorunlu. AB'nin 2014 yılında önerdiği Sermaye Piyasaları Birliği'nin hâlâ tamamlanması gerekiyor. Emeklilik fonları tam potansiyellerini kullanamamaktadır. Melek yatırımcılık, devlet kalkınma yatırımları ve özel girişim sermayesi yeterince gelişmemiştir. Buna karşılık ABD, geniş ve birleşik bir iç pazara sahiptir.
"ABD TEKNOLOJİSİ, AVRUPALI TELEKOM ŞİRKETLERİNE ÖDEME YAPMALI"
Avrupalı telefon şirketleri, önde gelen ABD'li sağlayıcılarla rekabet edebilecek büyüklükten yoksundur. AB'de düzinelerce telekom şirketi varken, ABD'de bir avuç telekom şirketi var. Avrupalı telekomünikasyon şirketleri finansal olarak zorlanıyor. ABD telekomünikasyon şirketleri daha yüksek fiyatlar uyguluyor ve başarılı oluyor.
Katı rekabet yasaları birleşmeleri engelliyor. Draghi konsolidasyona izin vermek istiyor.
Avrupalı operatörler, çoğunluğu Amerikalı olan büyük çevrimiçi platformların, “adil pay” olarak adlandırdıkları trafiği taşıdıkları için kendilerine ödeme yapmalarını istiyor. Draghi de aynı fikirde. Washington ise karşı çıkıyor.
SİYASİ ZORLUKLAR
Draghi'nin reçetesi siyasi açıdan sindirilebilir mi? Şüpheler yaygın. Almanya ve Fransa siyasi olarak felç olmuş durumda. Tutumlu Benelüks ve İskandinav ülkeleri devasa yeni AB harcamalarına karşı çıkıyor. Yeşiller ve Sosyalistler, Von Der Leyen'in Avrupa Parlamentosu çoğunluğu için gerekli, iklim değişikliği ve sosyal eşitlikle mücadeleyi rekabet gücünü arttırmaya tercih ediyorlar.
Draghi'nin ortak borçlanma önerilerinin açıklanmasının üzerinden üç saat geçmeden Almanya Maliye Bakanı Christian Lindner “Almanya kabul etmeyecek” dedi.
Ancak ne Draghi'yi ne de Avrupa'yı hesaba katmayın. Rusya Ukrayna'yı işgal ettiğinde kıta bir araya gelerek sert yaptırımlar uyguladı ve Kiev'in savunmasını finanse etti. Avrupa Merkez Bankası Başkanı olarak Draghi, “ne gerekiyorsa yapacağız” mantrasıyla Euro'yu kurtardı. Şimdi asıl soru Avrupa'nın rekabet gücünü yeniden tesis etmek için “ne gerekiyorsa” yapıp yapmayacağı.