Rezervler yetersiz, TL değerli ve dış şoklara karşı savunmasız

Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) Temmuz 2025’te yayımladığı 2024 Ekonomi Değerlendirme Raporu, Türkiye ekonomisinin dış kırılganlıklarına ilişkin önemli tespitler içeriyor. Rapora göre Türk Lirası, reel efektif döviz kuru üzerinden bakıldığında yaklaşık %5,2 oranında değerli. IMF, oynaklığın önlenmesi için döviz piyasasına müdahale gerektiğini belirtiyor.

REZERV YETERLİLİĞİ KRİTİK EŞİĞİN ALTINDA

IMF verilerine göre Türkiye’nin brüt uluslararası rezervleri, IMF’nin önerdiği yeterlilik bandı olan %100–150’nin oldukça altında, %72 seviyesinde. Mart 2025’te yaşanan finansal dalgalanma, rezervlerin kalitesindeki zayıflığı da ortaya koydu. Raporda, rezervlerin önemli bir bölümünü SDR olmayan döviz varlıklarının oluşturmasının ve altın fiyatlarındaki düşüşün olumsuz etki yarattığı vurgulandı. IMF, rezervlerin güçlendirilmesinin mevcut küresel koşullar dikkate alındığında kritik önemde olduğunu belirtiyor.

LİKİDİTE ŞOKLARINA KARŞI HASSASİYET

Rapor, Türkiye’nin brüt dış yükümlülüklerinin büyüklüğü ve bileşimi dikkate alındığında, ülkenin ani sermaye çıkışları, yatırımcı güveninde keskin değişimler ve küresel faiz artışları gibi dış şoklara karşı hala savunmasız olduğunu ortaya koyuyor. Bununla birlikte, yatırımcı güveninde son dönemde yaşanan iyileşmenin rezerv pozisyonunu kısmen desteklediği ifade ediliyor.

ŞİRKETLERİN DÖVİZ POZİSYONU ZAYIFLADI

IMF, finansal olmayan şirketlerin döviz pozisyonunun 2024’te önemli ölçüde kötüleştiğini, ancak hâlen pozitif bölgede seyrettiğini belirtiyor. Kısa vadede dış finansman erişiminin sürmesi bekleniyor, ancak küresel piyasa koşullarındaki olası dalgalanmalar risk unsuru olarak değerlendiriliyor.

CARİ DENGE VE YATIRIM POZİSYONUNDA İYİLEŞME

Rapora göre Türkiye’nin uluslararası yatırım pozisyonu (UYP), enerji fiyatlarındaki düşüş, artan altın ve turizm gelirleri ile ihracatın desteğiyle toparlandı. 2024’te cari açık, GSYH’nin %2,8’ine geriledi. Ancak IMF, kur değerlemelerindeki olası değişimlerin bu iyileşme trendini tersine çevirebileceği uyarısında bulunuyor.

IMF’NİN ÖNERİLERİ

• Rezervlerin hem miktar hem de kalite açısından güçlendirilmesi
• Döviz kuru oynaklığını azaltacak müdahalelerin sürdürülmesi
• Sermaye girişlerinin sürdürülebilirliğini artıracak politikaların uygulanması
• Orta vadeli mali disiplinin korunması ve yapısal reformların hızlandırılması

IMF, tüm bu risklerin yönetilmesinde güven artırıcı politika adımlarının hayati olduğunu, aksi takdirde dış kırılganlıkların yeniden artabileceğini vurguluyor.