Siyasi kararlar ekonomiyi nasıl çıkmaza soktu

Merkez Bankası'nın döviz rezervleri son 6 haftadır kayıp yaşıyor. Merkez, dün gece aldığı düzenleme kararı ile TL'yi güçlendirip doları frenleme hamlesi yaptı. Peki döviz rezervleri neden eridi, erime neden durdurulamadı?

Siyasi kararlar ekonomiyi nasıl çıkmaza soktu

Dolar rezervlerindeki erime TCMB'nin TL'yiğ destekleyen, dolar çıkışını baskılayan düzenlemeleri ile yeniden gündeme geldi.

İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun tutuklanarak gözaltına alındığı 19 Mart'ın ardından MB'nin döviz rezervlerinde büyük bir kayıp yaşandı. Takip eden haftalarda erime sürdü. 6 haftadır döviz rezervinde eksiye giden Merkez'in önlemi ise TL'yi destekleyip, doları baskılayan önlemler almak oldu.

Peki Merkez Bankası rezervlerindeki erimenin nedeni neydi ve neden durdurulamadı? Sonraki günlerde seyir nasıl olacak?

Eski Hazine Müsteşarı İktisatçı Mahfi Eğilmez, son yazısında rezervlerdeki hızlı erimenin nedenlerini anlattı. Eğilmez göre, siyasal gündemle tetiklenen belirsizlik ortamına işaret ederek bu sürecin dövize kaçışı ve rezerv kaybını hızlandırdığını bildirdi. Eğilmez'e göre alınan önlemler yapısal çözümlerden uzak...

Eğilmez, “Rezerv Erimesine Karşı TCMB Önlemleri” başlık yazısında, 2021 yılında başlayan faiz indirim süreçleri sonrasında, 2023’te geçilen rasyonel politikaların etkisiyle görülen iyileşmenin 19 Mart sonrası bozulmasını değerlendirdi.

Mahfi Eğilmez İmamoğlu sürecine dair şunları kaydetti:

“İmamoğlu’nun diploması meselesinden başlayarak devam eden gözaltılar, tutuklamalar ve bunları izleyerek ortaya çıkan protestolar, boykotlar ülkede zaten yitirilmiş bulunan ekonomik ve sosyal istikrara siyasal istikrarın kayboluşunu da ekleyince belirsizlikler ve riskler hızla yükseldi."

Risk artışı için 5 yıllık CDS primine işaret eden Eğilmez 17 Nisan 2025’te 251 olan CDS'nin şuan 338 düzeyinde olmasını kanıt olarak gösterdi. Eğilmez şöyle devam etti:

"Bu şekilde gelişen olaylar Türk lirası mevduatta ve tahvillerdeki yüksek faize ve kurların sabitleşmesi eğilimine bakarak gelen yabancıların carry trade yoluyla getirdikleri dövizleri (sıcak para) alıp gitmesine yol açtı. Aynı şekilde döviz mevduatlarını bozup yüksek faizlerden yararlanmak için Türk lirası mevduata ve tahvile yatırım yapan Türkler de paralarını Türk lirasından dövize çevirmeye yöneldiler. Sonuçta TCMB’nin 2023 ortalarından beri bir yandan faizi yükselterek bir yandan da kurlara müdahale ederek sağladığı yüksek faiz, müdahaleli sabitleşmiş kur yapısı bozulmaya ve bu yolla elde ettiği rezervler erimeye başladı."

Eğilmez, TCMB, EVDS ve Ödemeler Dengesi/Kısa Vadeli Dış Borçlar tablosundan hareketle hazırladığı bir tabloyu paylaştı.

image.png

Eğilmez, tabloda, TCMB rezervlerinde son 5 haftada görülen değişim ile rezervlerle vadesine 1 yıldan az süre kalmış dış borçları karşılaştıran Guidotti – Greenspan Kuralının son durumunun yer aldığını aktardı.

FAİZ DÜŞÜRMEK: YAPILMAMASI GEREKEN EKONOMİK HATALAR

İktisatçı Eğilmez, Merkez Bankası'nın faiz düşürerek enflasyonu düşürme hamlesini eleştirdi:

Bu hamlenin ‘yapılmaması gereken ekonomi hataları’ literatürüne girdiğini bildiren Eğilmez, "Bu düzenlemelerin sonucunda enflasyon düşmek bir yana yüzde 19’dan yüzde 80’e, 5 yıllık CDS primi de 370’ten 820’ye çıkmış, kuru tutmak için getirilen kur korumalı mevduat hesabı TCMB’nin 2023 yılında 828 milyar lira zarar etmesine, TCMB rezervlerinin eksi 50 milyar dolar düzeyine düşmesine yol açmıştı." diye bir hata üzerine meydana gelen ekonomik yıkıma işaret etti.

TCMB'nin bu hatanın ardından 2023'de faiz arttırımına gittiğini hatırlatan Eğilmez "Bu düzeltme hamleleri sonucunda 2025 Mart ayı başında enflasyon yüzde 40’ın altına gerilerken 5 yıllık CDS primi 250’ye düşmüş swap hariç rezervler artı 65 milyar doların üzerine çıkmıştı." dedi.

İmamoğlu süreci öncesi 65,4 milyar dolar olan swap hariç net rezerv tutarının 25 Nisan haftası itibarıyla 49 milyar dolarlık bir azalmayla 16,4 milyar dolara düştüğünü belirten Eğilmez "Bu hafta içinde de rezervlerde ek 5 milyar dolar dolayında azalma olduğu ve swap hariç net rezervlerin 12 milyar doların altına geldiği tahmin ediliyor." ifadelerine yer verdi.

"Döviz mevduat hesaplarına bakıldığında artış olduğu görülmekle birlikte rezervlerde ortaya çıkan gerilemeyi açıklayacak bir artış işareti bulunmuyor." diyen Eğilmez söz konusu durumun iki nedeni olduğunu söyledi:

"İlki Türk lirası mevduat, tahvil ve borsadan çıkan yabancıların aldığı dövizi dışarı götürmesi, ikincisi de dövize dönen Türklerin bir bölümünün dövizlerini yastık altına çekmiş olması. Özellikle ikincisi ekonomi için sıkıntıyı büyüten bir eğilim. "

EKONOMİK DEĞİL SİYASİ DÜZELMEYE İHTİYAÇ VAR

Merkez'in döviz dengelerini alt üst eden bu siyasal yaklaşımların yarattığı olumsuz gidişi durdurabilmek için dün, makro ihtiyati düzenlemeler adı altında aldığı önlemlere işaret eden Eğilmez alınan kararları şöyle değerlendirdi:

"Bu kararlar, kimi bilerek kimi bilmeyerek yapılan ekonomideki yanlış uygulamalar, sosyal ve siyasal yaşama ilişkin hatalar, demokrasideki gerileme, hukukun tarafsızlığının yitirilmesi gibi nedenlerle sürekli artan risklerin yarattığı Türk lirasından dövize kaçışı durdurabilmeyi amaçlıyor. Ne var ki bu artık yalnızca ekonomik kararlarla, para politikası uygulamalarıyla olabilecek gibi görünmüyor. Türkiye, hızla bozulmakta olan ekonomiyi toparlayabilmek için siyasal sistemini yeniden güçler ayrımına dayalı demokrasiye ve hukuk sistemini tam anlamıyla tarafsız ve bağımsız bir sisteme döndürmek zorunda."

Siyasi kararlar ekonomiyi nasıl çıkmaza soktu

5,5 milyarlık Cumhurbaşkanlığı yerleşkesi açıldı

Hakikaten çok üzgünüm

Bugünkü darbenin karargâhı Beştepe’dir!

Mansur Yavaş’tan Erdoğan’a 'telef' yanıtı!

Sırrı Süreyya Önder hayatını kaybetti

Nisan ayı dış ticaret açığı 12 milyar dolar!

Yabancı turist Türkiye’de ne kadar harcıyor?

Gabar'dan petrol fışkırıyor vatandaş fiyatlara isyan ediyor

Dağın başına kurulan şato köyü hayalet şehire döndü

Projeler ve Ödüllerle Dolu Bir Dönem Yaşadık

'Katliam yasası' AYM gündeminde

Başa değil, başın gerisine döndük

Tapu işlemleri bedeline yüzde 116 zam

Bu topraklara adalet gelene kadar durmayacağız

Sarıyer'de yol çöktü, cadde trafiğe kapatıldı

Alkol üstünden muhalefeti hedef aldı

MHP’den 3 milletvekili istifa etti, iddia altın kaçakçılığı yaptıklarıydı

RTÜK Başkanı Enver Aysever'i hedef aldı!

Somonun Tam Birleştirici Etkisi Var

Film-San Vakfı'nda görev dağılımı yapıldı

YGD, Gazetecilere 12 Kategoride Ödüller Verecek

Basın Özgürlüğünü Savunmak Hepimizin Görevi

Esra Öztürk’ten Anadolu’ya Saygı Duruşu

Yunus Emre Enstitüsü'deki büyük vurgunun tutarı belli oldu!

Halil Falyalı’nın sır küpü Cemil Önal Hollanda'da öldürüldü

TÜSİAD yöneticilerinin gözaltına alınmaları üzdü

Türkiye, basın özgürlüğünde 159. sıraya geriledi

İstanbullular 'Kanal İstanbul' istemiyor

İran'dan petrol alan ülkelere yaptırım uygulanacak

Yükleniyor

İran'dan petrol alan ülkelere yaptırım uygulanacak

Hem ülkeyi hem de dünyayı yönetiyorum

Anlaşma yapamazsak, İran ile savaşa girebilirim

Rusya’nın işgalini asla tanımayacağız

Netanyahu ile her konuda aynı taraftayız

'Neye mal olursa olsun' İran'a saldıracağız

Uluslararası Ceza Mahkemesi'nden Macaristan'a Netanyahu soruşturması

AB, ABD ürünlerine ek vergi uygulamasını başlatıyor

Gazze halkının zorla gönderilmesi hukuka aykırı

İngiliz milletvekili, 'cinsel suçlar' şüphesiyle tutuklandı

Derin Talu'dan yatak pozu

Irina Shayk'ın paylaşımı sosyal medyayı salladı!

Ölmek istemiyoruz, duyan var mı?

Hepsi Türkiye’nin iyiliğini istiyor

Gönül Dağı'nın Asuman'ı son pozlarıyla olay oldu!

Beren Saat’ten gözaltılara tepki

Nurgül Yeşilçay'dan öğrencilerin tutuklanmasına tepki

Tuba Ünsal 'biber gazı' tartışmasına kayıtsız kalmadı

Hayal Köseoğlu sessiz kalan sanatçılara ateş püskürdü!

Gülçin Santırcıoğlu'dan Mansur Yavaş'a destek

Otomotiv üretimi yüzde 9 azaldı

Taşıtlara yeni vergi gündemde

Yabancı şirketler Türkiye'den çıkış hazırlığında

Türkiye elektrikli otomobil üssü oluyor

Avrupa'da Tesla satışları sert düştü

Araç kiralarken dolabdırılmayın!

Otomotiv üretimi şubat ayında yüzde 13,3 azaldı

Kırmızı et fiyatlarında fark iki katına çıktı

Trafikte parlak beyaz far kullanımı yasaklandı

Ticari araç pazarında son 5 yılın en büyük düşüşü

Bal ve kaşar peyniri markalarında hile

BTP Kongresi'nde 'Yukarıdan talimat var' krizi

Hastaneler ticarethane, yöneticiler rant aracı değil

Planlı sezaryenlere yasak getirildi

Doktorların Whatsapp grubu ifşa oldu

33 yıllık Özel Göztepe Hastanesi iflasın eşiğinde!

Kötülüğün bir nedeni de konformist normlar

Her 10 kişiden 1’i kanser ölümüyle karşı karşıya

Sağlığı tehlikeye atan çikolata markaları açıklandı

Tavuk parçaları çamaşır suyu ile beyazlatılıyor

RTÜK Başkanı Enver Aysever'i hedef aldı!

YGD, Gazetecilere 12 Kategoride Ödüller Verecek

Basın Özgürlüğünü Savunmak Hepimizin Görevi

Türkiye, basın özgürlüğünde 159. sıraya geriledi

Candaş, YGD Yerel Medya ve Temsilciler Komisyonu Başkanı Oldu!

Sokak röportajı denetimleri sıklaşacak...

Türk Dünyası 10. Belgesel Film Festivali ve Yarışması Başvuruları Başladı

Kayıp kasetler, tanık koruması ve Türkiye'yi sarsacak iddialar

Bilginin kralını bileyim, gazetecilik yapmayacağım

YouTube yayınları daha sıkı denetlenecek

LİG TABLOSU

Takım O G M B Av P
1.Galatasaray 32 26 1 5 51 83
2.Fenerbahçe 31 23 2 6 49 75
3.Samsunspor 32 16 10 6 9 54
4.Beşiktaş 31 14 7 10 16 52
5.İstanbul Başakşehir 32 15 11 6 9 51
6.Eyüpspor 32 14 10 8 11 50
7.Trabzonspor 31 12 10 9 13 45
8.Göztepe 31 11 10 10 12 43
9.Konyaspor 33 12 14 7 -4 43
10.Antalyaspor 32 12 13 7 -20 43
11.Kasımpaşa 31 10 9 12 -2 42
12.Gazişehir Gaziantep 32 12 14 6 -4 42
13.Kayserispor 32 10 11 11 -10 41
14.Rizespor 32 12 16 4 -12 40
15.Alanyaspor 32 9 15 8 -11 35
16.Sivasspor 33 9 17 7 -13 34
17.Bodrum FK 32 9 16 7 -13 34
18.Hatayspor 32 4 21 7 -31 19
19.Adana Demirspor 31 2 25 4 -50