Siyasi kararlar ekonomiyi nasıl çıkmaza soktu

Merkez Bankası'nın döviz rezervleri son 6 haftadır kayıp yaşıyor. Merkez, dün gece aldığı düzenleme kararı ile TL'yi güçlendirip doları frenleme hamlesi yaptı. Peki döviz rezervleri neden eridi, erime neden durdurulamadı?

Siyasi kararlar ekonomiyi nasıl çıkmaza soktu

Dolar rezervlerindeki erime TCMB'nin TL'yiğ destekleyen, dolar çıkışını baskılayan düzenlemeleri ile yeniden gündeme geldi.

İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun tutuklanarak gözaltına alındığı 19 Mart'ın ardından MB'nin döviz rezervlerinde büyük bir kayıp yaşandı. Takip eden haftalarda erime sürdü. 6 haftadır döviz rezervinde eksiye giden Merkez'in önlemi ise TL'yi destekleyip, doları baskılayan önlemler almak oldu.

Peki Merkez Bankası rezervlerindeki erimenin nedeni neydi ve neden durdurulamadı? Sonraki günlerde seyir nasıl olacak?

Eski Hazine Müsteşarı İktisatçı Mahfi Eğilmez, son yazısında rezervlerdeki hızlı erimenin nedenlerini anlattı. Eğilmez göre, siyasal gündemle tetiklenen belirsizlik ortamına işaret ederek bu sürecin dövize kaçışı ve rezerv kaybını hızlandırdığını bildirdi. Eğilmez'e göre alınan önlemler yapısal çözümlerden uzak...

Eğilmez, “Rezerv Erimesine Karşı TCMB Önlemleri” başlık yazısında, 2021 yılında başlayan faiz indirim süreçleri sonrasında, 2023’te geçilen rasyonel politikaların etkisiyle görülen iyileşmenin 19 Mart sonrası bozulmasını değerlendirdi.

Mahfi Eğilmez İmamoğlu sürecine dair şunları kaydetti:

“İmamoğlu’nun diploması meselesinden başlayarak devam eden gözaltılar, tutuklamalar ve bunları izleyerek ortaya çıkan protestolar, boykotlar ülkede zaten yitirilmiş bulunan ekonomik ve sosyal istikrara siyasal istikrarın kayboluşunu da ekleyince belirsizlikler ve riskler hızla yükseldi."

Risk artışı için 5 yıllık CDS primine işaret eden Eğilmez 17 Nisan 2025’te 251 olan CDS'nin şuan 338 düzeyinde olmasını kanıt olarak gösterdi. Eğilmez şöyle devam etti:

"Bu şekilde gelişen olaylar Türk lirası mevduatta ve tahvillerdeki yüksek faize ve kurların sabitleşmesi eğilimine bakarak gelen yabancıların carry trade yoluyla getirdikleri dövizleri (sıcak para) alıp gitmesine yol açtı. Aynı şekilde döviz mevduatlarını bozup yüksek faizlerden yararlanmak için Türk lirası mevduata ve tahvile yatırım yapan Türkler de paralarını Türk lirasından dövize çevirmeye yöneldiler. Sonuçta TCMB’nin 2023 ortalarından beri bir yandan faizi yükselterek bir yandan da kurlara müdahale ederek sağladığı yüksek faiz, müdahaleli sabitleşmiş kur yapısı bozulmaya ve bu yolla elde ettiği rezervler erimeye başladı."

Eğilmez, TCMB, EVDS ve Ödemeler Dengesi/Kısa Vadeli Dış Borçlar tablosundan hareketle hazırladığı bir tabloyu paylaştı.

image.png

Eğilmez, tabloda, TCMB rezervlerinde son 5 haftada görülen değişim ile rezervlerle vadesine 1 yıldan az süre kalmış dış borçları karşılaştıran Guidotti – Greenspan Kuralının son durumunun yer aldığını aktardı.

FAİZ DÜŞÜRMEK: YAPILMAMASI GEREKEN EKONOMİK HATALAR

İktisatçı Eğilmez, Merkez Bankası'nın faiz düşürerek enflasyonu düşürme hamlesini eleştirdi:

Bu hamlenin ‘yapılmaması gereken ekonomi hataları’ literatürüne girdiğini bildiren Eğilmez, "Bu düzenlemelerin sonucunda enflasyon düşmek bir yana yüzde 19’dan yüzde 80’e, 5 yıllık CDS primi de 370’ten 820’ye çıkmış, kuru tutmak için getirilen kur korumalı mevduat hesabı TCMB’nin 2023 yılında 828 milyar lira zarar etmesine, TCMB rezervlerinin eksi 50 milyar dolar düzeyine düşmesine yol açmıştı." diye bir hata üzerine meydana gelen ekonomik yıkıma işaret etti.

TCMB'nin bu hatanın ardından 2023'de faiz arttırımına gittiğini hatırlatan Eğilmez "Bu düzeltme hamleleri sonucunda 2025 Mart ayı başında enflasyon yüzde 40’ın altına gerilerken 5 yıllık CDS primi 250’ye düşmüş swap hariç rezervler artı 65 milyar doların üzerine çıkmıştı." dedi.

İmamoğlu süreci öncesi 65,4 milyar dolar olan swap hariç net rezerv tutarının 25 Nisan haftası itibarıyla 49 milyar dolarlık bir azalmayla 16,4 milyar dolara düştüğünü belirten Eğilmez "Bu hafta içinde de rezervlerde ek 5 milyar dolar dolayında azalma olduğu ve swap hariç net rezervlerin 12 milyar doların altına geldiği tahmin ediliyor." ifadelerine yer verdi.

"Döviz mevduat hesaplarına bakıldığında artış olduğu görülmekle birlikte rezervlerde ortaya çıkan gerilemeyi açıklayacak bir artış işareti bulunmuyor." diyen Eğilmez söz konusu durumun iki nedeni olduğunu söyledi:

"İlki Türk lirası mevduat, tahvil ve borsadan çıkan yabancıların aldığı dövizi dışarı götürmesi, ikincisi de dövize dönen Türklerin bir bölümünün dövizlerini yastık altına çekmiş olması. Özellikle ikincisi ekonomi için sıkıntıyı büyüten bir eğilim. "

EKONOMİK DEĞİL SİYASİ DÜZELMEYE İHTİYAÇ VAR

Merkez'in döviz dengelerini alt üst eden bu siyasal yaklaşımların yarattığı olumsuz gidişi durdurabilmek için dün, makro ihtiyati düzenlemeler adı altında aldığı önlemlere işaret eden Eğilmez alınan kararları şöyle değerlendirdi:

"Bu kararlar, kimi bilerek kimi bilmeyerek yapılan ekonomideki yanlış uygulamalar, sosyal ve siyasal yaşama ilişkin hatalar, demokrasideki gerileme, hukukun tarafsızlığının yitirilmesi gibi nedenlerle sürekli artan risklerin yarattığı Türk lirasından dövize kaçışı durdurabilmeyi amaçlıyor. Ne var ki bu artık yalnızca ekonomik kararlarla, para politikası uygulamalarıyla olabilecek gibi görünmüyor. Türkiye, hızla bozulmakta olan ekonomiyi toparlayabilmek için siyasal sistemini yeniden güçler ayrımına dayalı demokrasiye ve hukuk sistemini tam anlamıyla tarafsız ve bağımsız bir sisteme döndürmek zorunda."

RTÜK'e 3 yeni üye seçildi

Erdoğan'dan Türk Devletleri Teşkilatı Zirvesi'nde 'KKTC' mesajı

'Beş yıldır hiç arama yapmayan bir telefon!'

Hazine arazileri satışa çıkarıldı

Eli silah tutanları affedip, eli kalem tutanları içeride tutamazsınız

Tapu hatasından devlet sorumlu

Ertan Yıldız ikinci kez 'etkin pişmanlık'tan ifade verdi

Eski vekilin eski eşi kaçacakken yakalandı

Adile Naşit'in hayatı beyaz perdede!

Organize bir şekilde emeğimiz, alın terimiz sahipleniliyor

'Muhalefetle kavga edecek zaman değil, yeni kahramanlar yaratılmamalı'

Ülkenin terörden büyük sorunu var, o da yolsuzluk

Tarihi geçmiş peynirler yeniden paketlendi

Arızalı otomobil yenisiyle değiştirilecek

Araç muayene hizmetleri yeniden özelleştirildi

Hakimler ve Savcılar Kurulu'na 5 yeni üye seçildi

Ülkedeki hukuksuzluklar sürece gölge düşürüyor

PKK'nın İran kolu: Silah Bırakmıyoruz

Suriye de yeni yönetim haftalar içinde çökebilir

Bu mu turbun büyüğü; terbiyesizliğin büyüğü bu!

Kadına şiddet kırmızı çizgimizdir

Keremcem konserleri belgesel projesine dönüşüyor

Vivaldi’den Neşet Ertaş’a, duygudan duyguya bir yolculuk

Maestro dizisi sete çıktı!

Enerji verimli ve çevre dostu teknolojiler

İBB’ye 3. dalga operasyon: 22 gözaltı

Devlet bir yılda 404 milyar TL harcandı!

İstanbullu vatandaş bir yılda 105 saatini trafikte harcadı

Şüpheden sanık faydalanır

Milletin rızasını alamayanlar ülkeyi vesayetle yönetmeye çalışıyor

Yükleniyor

PKK'nın İran kolu: Silah Bırakmıyoruz

Suriye de yeni yönetim haftalar içinde çökebilir

ABD’nin kredi notu düşürüldü, görünüm durağana çekildi

Kalın kafalı bir başkana karşı demokrasi mücadelesi veriyoruz

ABD'li yeni Papa teknolojiye savaş açtı!

Ateşkes olmadan müzakere olmaz

Yeni Papa Robert Prevost oldu

Jerome Powell hiçbir fikri olmayan bir aptal

Macron ve Şara'nın görüşmesi muhalefeti kızdırdı

Filistinliler başka ülkelere sürülecek...

Büşra Develi aşk orucunu bozdu

Pelin Akil New York pozlarıyla sosyal medyayı salladı

Rabia Soytürk'ten en kötü partner itirafı

Ezgi Eyüboğlu göğüs dekoltesiyle dikkat çekti

Derin Talu'dan yatak pozu

Irina Shayk'ın paylaşımı sosyal medyayı salladı!

Ölmek istemiyoruz, duyan var mı?

Hepsi Türkiye’nin iyiliğini istiyor

Gönül Dağı'nın Asuman'ı son pozlarıyla olay oldu!

Beren Saat’ten gözaltılara tepki

Arızalı otomobil yenisiyle değiştirilecek

Otomotiv sektörü ihracatta rekor tazeledi

Kur hareketlendi, zam gecikmedi

Otomotiv üretimi yüzde 9 azaldı

Taşıtlara yeni vergi gündemde

Yabancı şirketler Türkiye'den çıkış hazırlığında

Türkiye elektrikli otomobil üssü oluyor

Avrupa'da Tesla satışları sert düştü

Araç kiralarken dolabdırılmayın!

Otomotiv üretimi şubat ayında yüzde 13,3 azaldı

Aydın'da hastanede rüşvet operasyonu

Meydanlarda 'kilo kontrolü' uygulaması başladı

İstanbul'daki sebzelerde yasaklı pestisit kalıntısı tespit edildi

LÖSEV Aile Buluşması ile Aileleri Bir Araya Geldi

Bal ve kaşar peyniri markalarında hile

BTP Kongresi'nde 'Yukarıdan talimat var' krizi

Hastaneler ticarethane, yöneticiler rant aracı değil

Planlı sezaryenlere yasak getirildi

Doktorların Whatsapp grubu ifşa oldu

33 yıllık Özel Göztepe Hastanesi iflasın eşiğinde!

YGD’DEN 19 MAYIS COŞKUSU: Özgürlük ve gençliğe adanan bir gün

RTÜK Başkanı'ndan medyaya PKK uyarısı!

Terör bitecek ama demokrasi beklemeyin

19 Mart darbesinden sonra Erdoğan için en düşündürücü sonuç; yüzde 67

TRT'den 'Cumhurbaşkanı ayrı AK Parti genel başkanı ayrı' savunması

RTÜK Başkanı Enver Aysever'i hedef aldı!

YGD, Gazetecilere 12 Kategoride Ödüller Verecek

Basın Özgürlüğünü Savunmak Hepimizin Görevi

Türkiye, basın özgürlüğünde 159. sıraya geriledi

Candaş, YGD Yerel Medya ve Temsilciler Komisyonu Başkanı Oldu!

LİG TABLOSU

Takım O G M B Av P
1.Galatasaray 34 28 1 5 56 89
2.Fenerbahçe 34 25 3 6 52 81
3.Samsunspor 34 18 10 6 13 60
4.Beşiktaş 34 16 7 11 20 59
5.İstanbul Başakşehir 34 16 12 6 7 54
6.Eyüpspor 35 14 13 8 4 50
7.Göztepe 34 12 11 11 10 47
8.Trabzonspor 34 12 11 11 11 47
9.Konyaspor 34 13 14 7 -3 46
10.Kasımpaşa 34 11 10 13 0 46
11.Kayserispor 34 11 12 11 -11 44
12.Antalyaspor 34 12 14 8 -22 44
13.Rizespor 34 13 17 4 -10 43
14.Gazişehir Gaziantep 34 12 15 7 -5 43
15.Alanyaspor 34 10 15 9 -10 39
16.Bodrum FK 34 9 16 9 -13 36
17.Sivasspor 35 9 18 8 -14 35
18.Hatayspor 34 5 21 8 -26 23
19.Adana Demirspor 34 2 28 4 -59