Tartışmalı yasa yürürlüğe girdi

TBMM Genel Kurulu'nda kamu görevlilerine yönelik güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması kanun teklifi ilk oylamada AK Parti ve MHP milletvekillerinin sayılarının az olması nedeniyle reddedildi. 

Meclis içtüzüğüne göre, Meclis'e gelen ve reddedilen kanun teklifleri bir yıl süreyle yeniden görüşülemezken, iktidar yasaları çiğneyerek teklifin yeniden oylanması yönünde karar aldı.  

Muhalefetin ve kamuoyunun tepkisini çeken kanun teklifi, ikinci kez oylanarak yasalaştı.  

YASA YÜRÜRLÜĞE GİRDİ

Kamuda kadrolaşmanın önünü açan 18 maddelik yasa Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe girdi. 

Kamuya ilk kez alınacaklara yönelik uygulanacak ‘Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu’,  arşiv araştırması, statüsü veya çalıştırma şekline bağlı olmaksızın ilk kez veya yeniden memuriyete ya da kamu görevine atanacaklar hakkında yapılacak. Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanlığı (MİT), Emniyet Genel Müdürlüğü (EGM) ve mahalli mülki idare amirliklerince yapılacak. 

Kanunda, ‘güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması birlikte yapılacaklar’ da şöyle sıralandı: 

“Kurum ve kuruluşlarda, yetkili olmayan kişilerin bilgi sahibi olmaları halinde devlet güvenliğinin, ulusal varlığın ve bütünlüğün, iç ve dış menfaatlerin zarar görebileceği veya tehlikeye düşebileceği bilgi ve belgelerin bulunduğu gizlilik dereceli birimler, Milli Savunma Bakanlığı, Genelkurmay Başkanlığı, jandarma, emniyet, sahil güvenlik ve istihbarat teşkilatlarında çalıştırılacak kamu personeli, ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde çalışacak personel, üst kademe kamu yöneticileri, özel kanunları uyarınca güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasına tabi tutulan kişiler, milli güvenlik açısından stratejik önemi haiz birim, proje, tesis, hizmetlerde statüsü veya çalıştırma şekline bağlı olmaksızın istihdam edilenler.” 

ÖĞRETMENLER DE DAHİL OLACAK

Düzenleme ile güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması birlikte yapılacaklar kapsamına, kamu kurum ve kuruluşlarında çalışacak öğretmenler de dahil edildi. 

Teklifle, arşiv araştırmasının kapsamı ile güvenlik soruşturması kapsamında bakılacak konular da yeniden düzenleniyor. Arşiv araştırması; kişinin adli sicil kaydının, kişinin kolluk kuvvetlerince halen aranıp aranmadığının, kişi hakkında herhangi bir tahdit bulunup bulunmadığının, kişi hakkında kesinleşmiş mahkeme kararları ve Ceza Muhakemesi Kanunu’nun ilgili hükümleri kapsamında alınan kararlar ile kişi hakkında devam eden veya sonuçlanmış olan soruşturma ya da kovuşturmalar kapsamındaki olguların, hakkında kamu görevinden çıkarılma ya da kesinleşmiş memurluktan çıkarma cezası olup olmadığının mevcut kayıtlardan tespit edilmesini kapsayacak. 

Güvenlik soruşturması ise arşiv araştırmasındaki konulara ilave olarak kişinin; görevin gerektirdiği niteliklerle ilgili kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerindeki olgusal verilerinin, yabancı devlet kurumları ve yabancılarla ilişiğinin, terör örgütleri veya suç işlemek amacıyla kurulan örgütlerle eylem birliği, irtibat ve iltisak içinde olup olmadığının, mevcut kayıtlardan ve kişinin görevine yansıyacak hususların denetime elverişli olacak yöntemlerle yerinden araştırılmak suretiyle tespit edilmesini içerecek. 

SORUŞTURMAYI MİT VE KOLLUK KUVVETLERİ YAPACAK

Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması MİT, EGM ve mahalli mülki idare amirliklerince yapılacak. Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla görevli birimler, kendilerine iletilen taleple sınırlı olarak güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması kapsamında bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşları arşivlerinden, elektronik bilgi işlem merkezlerinden gerekli bilgi ve belgeleri, kişi hakkında kesinleşmiş mahkeme kararlarını, Ceza Muhakemesi Kanunu kapsamında alınan kararlar ile kişi hakkında devam eden veya sonuçlanmış soruşturma ya da kovuşturmalar kapsamındaki olguları almaya yetkili olacak. 

Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla görevli birimlerde yetkilendirilmiş personel, hukuka aykırı olarak elektronik ortamda veya bilgisayar loglarında kişisel verilerle ilgili sorgulama yapamayacak, log kayıtlarını değiştiremeyecek veya silemeyecek. Bu şekilde elde edilen bilgileri paylaşamayacak veya yayın yoluyla duyuramayacak.

Görevi gereği öğrendiği veya edindiği kişisel bilgi veya belgeleri yetkisiz kişilerle paylaşamayacak ya da basın ve yayın kuruluşlarına veya diğer iletişim kanallarına veremeyecek. Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla görevli birimler tarafından bu konulara ilişkin gerekli tedbirler alınacak. 

NE YAŞANDI?

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulu'na bu hafta kamu görevlilerinin atanmasına ilişkin düzenlenen güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması kanun teklifi geçen hafta Meclis'e geldi ve AK Partili vekillerin Meclis'te yer almaması nedeniyle muhalefetin sayıca üstün gelmesi dolayısıyla teklif reddedilmişti.  

İçtüzüğe göre, Meclis'e gelen ve reddedilen kanun teklifleri bir yıl süreyle yeniden görüşülemiyor. Fakat 9 aydır görüşmeleri devam eden, Meclis'e bir giden bir geri gelen kanun teklifinin AK Partili bazı vekillerin Meclis'te yer almaması nedeniyle reddedilmesi AK Parti'de tartışmalara neden olmuştu.

Gelişmelerin ardından Cumhur İttifakı’nın talebiyle, kanun teklifinin 6 Nisan salı günü tekrar görüşülerek yeniden oylanmasına karar verilmişti. Söz konusu yasa tekrar onaylanarak Meclis'te kabul edilmişti.