Tüketim malları ithalatındaki yükseliş devam ediyor

Ticaret Bakanlığı ve TİM verilerine göre ocak-mart dönemi dış ticaret verilerinde, tüketim malları ithalatındaki artışın sürdüğü gözlendi. Ocak-Mart 2025 döneminde tüketim malları ithalatı bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 10 artarak 13 milyar 446 milyon dolar düzeyine geldi. Bu tutar, Türkiye’nin 2019 yılındaki toplam tüketim malı ithalatının yarısından fazlası. TÜİK Genel Ticaret Sistemi verilerinde tüketim malı ithalatı gelişmesi de tüketim mallarındaki dikkat çekici yükselişi gösteriyor. 

2019’dan 2024 yılı sonuna kadar artış yüzde 156,98 oldu. Binek otomobillerdeki artış ise yüzde 401,22 düzeyinde gerçekleşti. Özellikle 2023’te binek otomobil ithalattı başta Çin olmak üzere üretici ülkelerin ve Türkiye’nin iç pazarının da etkisiyle patlama yaşadı. 2022’de sadece 7 milyar 927 milyon dolar olan binek otomobil ithalatı, 2023’te 18 milyar 183 milyon dolara fırladı. Binek otomobillerindeki denge de bozuldu. Türkiye 2019’da 8,5 m ilyar dolar dış ticaret fazlası verdiği bu ürünlerde, 2023 itibariyle açık vermeye başladı ve 2023’te 6,5, 2024’te ise 4.9 milyar dolar açık verdi.

Yiyecek ithalatında patlama

- Binek otomobillerinin tüketim malları ithalatındaki artışa etkisi büyük olsa da bu ürün grubu dışarıda bırakıldığında da sıra dışı bir artış dikkati çekiyor. Genel tüketim malı ithalatında binek otomobil hariç artış da 2019-2024 döneminde yüzde 108,1 düzeyinde oluştu. Türkiye’nin ihracatçı olduğu, hatta göreli olarak güçlü göründüğü hazır giyim-tekstil, beyaz eşya, televizyon vb. dayanıksız, yarı dayanıklı ve dayanıklı ürün grubunda da 2019- 2024 döneminde artışlar yüzde 233,71, yüzde 125,17 gibi büyük artışlara uğradı. Hatta tarım ülkesi Türkiye’de işlenmemiş yiyecek ithalatında artış yüzde 67,58, işlenmiş yiyeceklerde ise yüzde 100 olarak gerçekleşti. Bu gruplarda 2025 itibariyle artış sürüyor.

Türkiye’nin imalatçı ülke iddiası

- Türkiye’nin “imalatçı ülke” olma iddiasıyla, yatırım malı ve hammadde-ara mallardaki yüksek ithalatı son yıllarda yavaşlarken, öne çıkarken, ithal tüketimdeki artış da önemli seviyelere geldi. 2019’da toplam ithalatın yüzde 10’u tüketim malıyken, 2024-2025 döneminde yüzde 14-15 oranına yükseldi. Türkiye’nin yatırım malı ithalatı geleneksel olarak tüketim malı ithalatının üstünde yer alırken, son dönemde bu durum tersine döndü. 2024’te 50.6 milyar dolarlık yatırım malı ithalatına karşılık, 54.5 milyar dolarlık tüketim malı ithalatı oldu. 2025’in Ocak-Mart döneminde 11.6 milyar dolarlık yatırım malı ithalatına karşılık 13.5 milyar dolarlık tüketim malı ithalatı gerçekleşti.