Türkiye'de üniversite mezunları gelirde Avrupa sonuncusu

Eurostat'ın 2024 raporuna göre, Türkiye'deki üniversite mezunlarının yıllık net geliri 7.542 avro ile Avrupa'da son sırada yer alıyor. Bu rakam, AB ortalaması olan 29.490 avronun dörtte birinden bile az. Bu çarpıcı fark, Türkiye'deki üniversite mezunlarının ortalama aylık gelirinin 628 avro, AB'deki meslektaşlarının ise 2.458 avro düzeyinde olduğunu gösteriyor.

Finansal analist İnan Mutlu’nun Eurostat verileriyle hazırladığı grafiğe göre, Türkiye’de üniversite mezunlarının yıllık eşdeğerleştirilmiş medyan net geliri 2024’te 7.542 avro. Bu rakam AB ortalamasının (29.490 avro) yaklaşık dörtte biri. Başka bir ifadeyle Türkiye’de bir üniversite mezununun aylık medyan geliri yaklaşık 628 avro, AB’de ise 2.458 avro düzeyinde.

AVRUPA SIRALAMASI: TÜRKİYE SON SIRADA

Listede Lüksemburg (63.726 avro) ve İsviçre (63.193 avro) zirvede yer alırken; Norveç, Danimarka, İrlanda, Avusturya ve Hollanda 39–45 bin avro bandında. Almanya 37.497, Fransa 33.065 avro. AB ortalamasının altında kalan ülkeler arasında İtalya (28.007), İspanya (25.212) ve Portekiz (18.046) bulunuyor.
Türkiye’nin hemen üzerinde Sırbistan 8.598, Macaristan 11.580, Romanya 12.463 ve Bulgaristan 12.569 avro ile sıralanıyor. Grafikte Türkiye’den daha düşük bir ülke yer almıyor.

BU GÖSTERGE NEYİ İFADE EDİYOR?

Eurostat’ın kullandığı “eşdeğerleştirilmiş medyan net gelir”, hane halkı gelirinin kişi başına vergiler sonrası dağılımındaki ortanca noktayı gösteriyor. Satın alma gücü paritesi (SGP) yerine nominal avro ile hesaplandığı için ülkeler arası fiyat düzeyi farklarını yansıtmıyor; buna karşın gelirin avro cinsinden seviyesi ve mezunların Avrupa içindeki göreli konumunu net biçimde ortaya koyuyor.

NEDEN BU KADAR GERİDEYİZ?

Uzmanlara göre farkın başlıca nedenleri şöyle özetleniyor:

Kur şokları ve yüksek enflasyon nedeniyle ücretlerin avro cinsinden erimesi,

Ücret skalasının sıkışması: asgari ücretle nitelikli istihdam arasındaki makasın daralması,

Verimlilik ve sektör kompozisyonu: yüksek katma değerli alanlarda istihdam payının sınırlı kalması,

Kayıt dışılık ve sendikalaşma oranlarının düşüklüğü,

Beceri uyumsuzluğu: diploma sayısı artsa da işgücü piyasasının talep ettiği yetkinliklerle eğitim çıktıları arasındaki fark.

SONUÇ: BEYİN GÖÇÜ RİSKİNİ BÜYÜTEN TABLO

Gelir farkının bu ölçekte sürmesi, genç ve nitelikli işgücünün yurt dışına yönelmesini hızlandırıyor. Politika cephesinde ücretlerin verimlilikle birlikte artacağı bir sanayi-teknoloji rotası, mesleki/uygulamalı eğitimle beceri uyumunun güçlendirilmesi ve yüksek katma değerli alanlarda istihdamı artıracak teşviklerin öne çıkması gerektiği vurgulanıyor.