Zeytinliklerde madencilik düzenlemesi yeniden Meclis'te

Zeytinlik alanlarda madencilik faaliyetlerine izin veren tartışmalı düzenleme, iki yıl aradan sonra yeniden Meclis gündemine geldi. 2022 yılında gelen yoğun kamuoyu tepkisi nedeniyle geri çekilen teklif, bu kez 3213 sayılı Maden Kanunu’na eklenen geçici madde yoluyla yasalaşma sürecine girdi.

Yeni düzenlemeye göre, elektrik üretimi amacıyla yürütülen madencilik faaliyetlerinin zeytinlik alanlara denk gelmesi ve başka alanlarda yürütülmesinin mümkün olmaması hâlinde, kamu yararı gözetilerek geçici tesislerin kurulmasına Bakanlıkça izin verilebilecek.

Zeytin ağaçlarının taşınabilir olması durumunda ilçe sınırları içinde yeni bir alana nakledilmesi zorunlu tutulurken, taşınamayan ağaçların kesilmesine ve aynı sayıda yeni fidanın dikilmesine olanak tanınıyor. Ayrıca bu fidanların dikileceği zeytin sahalarının, uzman görüşleri doğrultusunda uygunluğu tespit edilmeden izin süreci başlatılamayacak.

Düzenleme, ihtiyaç hâlinde Hazine taşınmazlarının bu amaçla kiralanabilmesini veya kamulaştırılabilmesini de mümkün kılıyor. Zeytin sahalarının rehabilitasyonu için madencilik şirketlerinden ek bedel alınması öngörülüyor.

NE OLMUŞTU?

Zeytinlik alanların madencilik faaliyetlerine açılmasını öngören benzer bir düzenleme, 2022 yılında da Meclis gündemine gelmiş ancak kamuoyunun yoğun tepkisiyle karşılaşmıştı. TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu’nda görüşülen Elektrik Piyasası Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi kapsamında yer alan bu hüküm tekliften çıkarılmıştı. Söz konusu madde, komisyondaki görüşmeler sırasında geri çekilmiş ve yasal düzenlemeye dahil edilmemişti.

Aradan geçen iki yılın ardından aynı içerikteki düzenlemenin bu kez geçici madde formunda Meclis’e sunulması, Muğla İkizköy başta olmak üzere pek çok zeytinlik bölgesinde yeniden endişeye neden oldu.

MEVCUT MEVZUAT NE DİYOR?

Yürürlükteki mevzuata göre, “Zeytinlik sahaları içinde ve bu sahalara en az 3 kilometre mesafede, zeytinyağı fabrikası hariç, zeytinliklerin vejatatif ve generatif gelişmesine mani olacak kimyevi atık bırakan, toz ve duman çıkaran tesis yapılamaz ve işletilemez.” Aynı düzenleme, bu alanlarda yalnızca Tarım ve Köyişleri Bakanlığı izniyle zeytinyağı fabrikası ve küçük ölçekli tarımsal sanayi işletmesi kurulmasına izin vermektedir.