Ülkemizde “Radyo, Televizyon ve Sinema” bölümlerinde eğitim alan binlerce öğrencimizi her yıl mezun ediyoruz. Mezunlar radyo, televizyon veya sinema sektöründe kariyer basamaklarını tırmanıyorlar. Üniversitedeki müfredat dersleri mezunların üç sektörde de kolaylıkla istihdam edilebilmesine olanak sağlıyor. İlgili sektörlerdeki kuruluşlarda kişiler maaşlı çalışabildikleri gibi serbest çalışan şeklinde bireysel projeler de geliştiriyorlar.
Bunun yanında, üniversitede uzmanlık eğitimini farklı branşlarda alan, eksiklerini kurslar aracılığıyla tamamlayan ve sinemaya gönül veren kişiler de mevcuttur. Sinemaya olan sevgisinden ve ilgisinden dolayı kişilerin bu konuda kendilerini yetiştirerek çalışmalar ortaya koyabilmeleri de muhtemeldir.
Bireysel projeler kapsamında gelir elde etmek, festivallere katılmak, tecrübe kazanmak, toplumsal mesaj vermek gibi amaçlarla kişilerin film projeleri olabilmektedir.
Alaylı ya da mektepli olmasına bakılmaksızın bir sinema filmi projesi bulunan yönetmenler ya da sanatseverler, projelerini gerçekleştirebilmeleri için kuruluşlardan ya da kişilerden fon temin etmeleri gerekebilir.
Film yapım projelerinde kilit faktörlerden biri olarak karşımıza çıkan fon temini için öncelikle bir teklif metni hazırlanmalıdır. Bu aynı zamanda; konsept, araştırma, görsel tarz ve bütçe hakkında planları içeren, planları muhataba bildiren özet teklif belgesidir.
Film projesinin teklifinin makul olduğuna kanaat getirecek fon sağlayıcı, bu teklifi değerlendirip projeye yatırım yapabilir. Fon desteği alabilmek için projenin olumlu yanları ifade edilirken, proje uygulayıcılarının kaliteli iş çıkarma isteğini karşı tarafa hissettirmeleri yararlı olabilecek türdendir. Çünkü projenin ve onu uygulayan kişilerin birbiriyle bir bütün olduğunu unutmamak gerekir.
Projenizi fon sağlayıcılara tanıtmadan önce projedeki amaçların netleştirilmesi önemli bir adımdır. Örneğin bu film projesini yapmanızdaki gaye ne? Topluma bir mesaj vermek isteniyor mu? Bazı konularda farkındalık mı yaratmak isteniyor?
Amaçlar belirlendikten sonra diğer bir aşamada hedefler oluşturulmalıdır. Hedeflerde kaynak optimizasyonu, bütçe ve zaman sınırı göz önünde bulundurulmalıdır. Kısa ve uzun vadede sonuçların ölçülebileceği süreç haritası çizilmelidir. Amaç ve hedef örnekleri üzerinden gidilirse, örneğin filmin amacı Kıbrıs Türk halkının geçmişte Ada’da yaşadığı zorluklar olabilir. Hedef ise dünyadaki diğer halklara Kıbrıslı Türklerin haklılığının anlatılması…Bu örnekleri daha da uzatabilmek mümkündür.
Araştırma süreci, film yapımının en stratejik hususlarından biridir. Konuyla alakalı çok sayıda bilgi toplamak, bakış açısını genişletecektir. Bilgiler ve tecrübelerle harmanlanan projenin özgün bir yapıya bürünebilme ihtimali artacaktır. Örneğin Kıbrıs film projesinde, Kıbrıs ile yazılmış tüm eserler okunmalı, daha önce çekilmiş filmler izlenmeli, yerel halkın ve gazilerin anıları dinlenilmelidir. Ne kadar çok bilgi elde edilirse projeye o kadar çok özgün yorum katabilme ihtimali artacaktır.
Projenin dikkat çekmesinde etkileyici şekilde adlandırılmasının da büyük bir payı vardır. Projenin ana temasıyla uyumlu, içerik hakkında izler taşıyan, kısa ve ilgi uyandıran bir ad işleri kolaylaştıracaktır. Efsane film “Titanik” tek kelime ve akıllarda kalacak bir isimdi.
Projeyi değerlendirecek olan uzmanlar tek cümlelik hikâyenin özünü (logline) dinlemek isteyeceklerdir. Bu cümle açık ve net olmalıdır. Dinleyende merak uyandırmalıdır. Titanik’in hikâye cümlesinde “On yedi yaşındaki aristokrat Rose, lüks ve talihsiz Titanik gemisinde nazik ama fakir bir ressam olan Jack’e âşık olur.”
Bunların yanında konu, tema, ana fikir, konsept örneği, anlatım dili, hikâye ve karakterler açıklanmalıdır. Hikâyeyi kurgularken gazetecilikte yaygın kullanılan 5N1K tekniğinden yararlanmalıyız. Ne, neden, nasıl, nerede, ne zaman, kim sorularına cevap verecek olan proje karşı taraf için daha anlaşılır olacaktır.
Hikâyeyi diğerlerinden ayıran özellikler mutlaka vurgulanmalıdır. Daha önceden aynı konuda çekilmiş filmler olabilir. Bu filmler detaylı incelenmeli, ne gibi fark yaratılabileceği belirlenmelidir.
Projenin en can alıcı kısmı tabii ki de senaryonun özet metni olan sinopsis kısmıdır. Detaya inilmemesine ve 500 kelimeyi geçmemesine özen gösterilmelidir. Senaryonun olay akışını özetleyen bu metinlerde hikâyenin dikkat çekici yönleri vurgulanmalıdır. Sinopsis yazıldıktan sonra ilerleyen zamanda senaryo yazımına geçilmesi gerekecektir.
Eğer imkânlar el verirse çekim yapılması planlanan yerlerden resimler, karakterlerin fotoğrafları, hikâyeyi özetleyen grafikler ve fragmanlar sunuma eklenmelidir. Bu etkenlerle projeyi değerlendiren kişilerde daha güçlü izlenim bırakılabilir.
İş dünyasında olduğu gibi sinema sektöründe de güven unsuru ilişkilerde önemli bir rol oynar. Film çekimi için gerekli takvim ve bütçeye riayet etmek önemlidir. Takvimden ve bütçeden şaşmalar kişisel kredibiliteyi azaltacağı unutulmamalıdır.
Fonlar ve kaynaklar bir şekilde bulunabiliyor. Filmler çekilebiliyor. Sadece fonu almak için çaba gösteren yönetmenler, eğer izleyicilerin hassasiyetlerine kulak vermezlerse kariyerleri uzun ömürlü olmayabiliyor.
Amerikalı ünlü oyuncu Marilyn Monroe film çekimi sırasında izleyicilerin düşüncesinin ilk sırada gelmesi gerektiğini belirterek şöyle dile getirmiştir, “İşte bu yüzden bugün, film çekerken, zorlukla kazandıkları parayı eğlenmek umuduyla kasanın penceresinden uzatanları düşünüyorum hep. Yapımcıların ve yönetmenlerin ne düşündüğü umurumda değil ama filmimi izledikten sonra insanların ne düşündüğüne kayıtsız kalamam."