Mali Eylem Görev Gücü (FATF), Uluslararası kara paranın aklanmasına yönelik olarak 1989 yılında Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Örgütü (OECD)’ne bağlı bir şekilde kurulmuştur. Türkiye bu oluşuma 1991 yılında üye olmuştur. Merkezi Fransa’da bulunan bu yapı ülkelerin mali suçlarla mücadelesini konu edinmektedir. 2001 yılında kurumun yetki alanına terör finansmanının önlenmesi de dahil edilmiştir. Toplamda 200'den fazla ülke ve yargı bölgesi, FATF standartlarına uymayı kabul etmiştir. Standartların uygulamasında IMF ve Dünya Bankası'nın desteklerinin de önemli bir yeri vardır.
Ülkelerde kara paranın incelenmesiyle ilgili analizleri kapsayan ve üç yılda bir yayımlanan raporlar doğrultusunda ülkeler gri ve siyah listeye alınabilmektedir. Ülkemiz 2021 yılından bu yana gri listede bulunuyordu. Türk Hükûmeti tarafından ilgili kurumun istekleri doğrultusunda kripto varlık yasa tasarısı ve buna benzer birçok düzenleme hayata geçirilmiştir. Singapur’da yapılan son toplantı ile birlikte ilerleme kaydettiğine hem fikir olunan Türkiye, gri listeden çıkarılmıştır.
FATF kurumu 21’i gri, 3’ü siyah listede olmak üzere dünyada 24 ülkeyi kara para açısından riskli görmektedir. Gri listede bulunan ülkelerden birkaçı; Bulgaristan, Hırvatistan, Kenya, Nijerya, Güney Afrika, Tanzanya ve Monako’dur. Siyah listede ise Kuzey Kore, İran ve Myanmar vardır. Birleşik Arap Emirlikleri, Türkiye ve Jamaika listeden ayrılan son ülkelerden bazılarıdır.
Gri listede bulunan ülkeler bazı yapısal düzenlemelerle riskli ülke kategorisinden kolayca çıkabilmektedir. Bahse konu ülkeler kara para aklama, terörün finansmanı ve nükleer silahların yayılmasının finansmanıyla ilgili stratejik eksikliklerini kapatmayı belli bir zaman diliminde taahhüt etmektedir.
Uluslararası finansal sitemin bütünlüğünü sağlamak ve güçlendirmek amacıyla risklerin ortadan kaldırılması bağlamında FATF ve ülkeler birlikte çalışırlar. Finansal akışların kamuya açık kimlik kazandırılması teşvik edilmektedir.
Küresel finans sektöründe kara paranın sisteme girmemesi için alınan önlemler arttıkça, suç faaliyetlerinden elde edilen kazançların aklanması için yeni alternatif yöntemler geliştirilmeye devam etmektedir. Kitlesel fonlama, fidye yazılımı, antika sanat ürünleri, etnik finansman ve çevre suçlarının kullanılması gibi yeni yöntemlerden yararlanıldığı tespit edilmiştir. Ülkelerin mali suçları araştırma bölümleri diğer ülkelerin kamu kurumlarıyla koordineli bir şekilde çalışmalarını sürdürmekte, kişilerin yasa dışı parasal işlemleri titizlikle izlenmektedir. Takibe takılan kara para işlemleriyle ilgili cezai müeyyide uygulanmaktadır.
Dezenflasyon sürecinin başladığı Türkiye’nin gri listeden çıkışıyla birlikte uluslararası yatırımcıların ülkemize karşı güveni artacaktır. Yurt dışından kaynak girişlerini teşvik edecek son gelişmeler, borçlanma maliyetlerinin düşüşü üzerinde de etkili olması beklenmektedir. Önümüzdeki dönemde doğrudan yabancı yatırımların artması söz konusudur. Ekonomideki bu yaşanacak pozitif yansımayla yurt içinde ve yurt dışında faaliyetlerde bulunan Türk firmalarımızın da ölçeklerini genişletebilmeleri muhtemeldir.
