Mehmet Birtek Gastronomi Yazarı


Sosyal Gastronomi ve İlk Dünya Gıda Kahramanı Türk Şef Ebru Baybara Demir

Mardin'deki yerel halk ve mültecilerle birlikte sürdürülebilir tarım projeleri geliştiren Demir, geleneksel tarımı modern tekniklerle buluşturarak hem yerel ekonomiyi güçlendirdi hem de sosyal uyuma katkıda bulundu.


Sosyal gastronomi, yemek ve gastronomi dünyasını sosyal değişim için bir araç olarak kullanmayı amaçlayan bir yaklaşım olarak ortaya çıkar. Sosyal gastronomi, yiyecek ve yemek kültürünün toplumdaki sosyal sorunları ele almak ve iyileştirmek için nasıl kullanılabileceğine odaklanır. Sosyal gastronomi, yoksulluk, açlık, gıda israfı, sürdürülebilir tarım gibi küresel sorunlara çözüm bulmaya çalışır ve yerel topluluklar arasında dayanışmayı teşvik eder.

Sosyal gastronomi yaklaşımında, şefler, gıda üreticileri, restoranlar, hükümetler ve sivil toplum kuruluşları bir araya gelerek, dezavantajlı gruplara yiyecek sağlayan projeler geliştirebilir, sağlıklı beslenmeyi teşvik edebilir veya yerel ekonomileri destekleyebilir. Örneğin, gıda bankaları, aşevleri,vakıflar veya yerel çiftçi pazarları gibi girişimler sosyal gastronominin bir parçası olabilir.

Ebru Baybara Demir, Türkiye'de sosyal gastronomi alanında önemli projeler yürüten bir şef ve girişimcidir. Mardin'de turizm ve gastronomi aracılığıyla bölgesel kalkınmayı destekleyen çalışmalar yapmıştır. 1999'da Mardin'e yerleşerek şehrin ilk turistik işletmesi olan Cercis Murat Konağı'nı açmıştır. Bununla birlikte, özellikle sürdürülebilir tarım ve atık yönetimi üzerine odaklanan projelere imza atmıştır.

Baybara Demir, "Topraktan Tabağa Tarımsal Kalkınma Kooperatifi"ni kurarak yerel tohumların korunması ve küçük çiftçilerin desteklenmesi için çalışmaktadır. Özellikle Mezopotamya'nın en eski buğdaylarından Sorgül'ün yeniden üretilmesi ve yerel ekonomiyi canlandırma hedefiyle buğday üretimi gibi projeleri hayata geçirmiştir. Ayrıca, pazarlardaki sebze-meyve atıklarının komposta dönüştürülmesini sağlayan Biyobozunur Atık Yönetimi projesi de sürdürülebilir tarımın yaygınlaşmasına katkıda bulunmuştur. 
2023 yılında, sosyal projelerle gastronomiyi birleştiren çalışmaları nedeniyle gastronominin Nobel'i sayılan Basque Culinary World Prize ödülünü kazanarak bu ödülü Türkiye'ye getiren ilk şef olmuştur.

Ebru Baybara Demir, dünya gastronomi sahnesinde önemli bir başarıya imza atarak, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) tarafından "Dünya Gıda Kahramanı" unvanına layık görülen yedi kişiden biri seçildi. Bu ödül, sürdürülebilir tarım, gıda güvenliği ve yerel toplulukların güçlendirilmesine yönelik çalışmalarıyla öne çıkan bireylere verilmektedir.

Ebru Baybara Demir, özellikle Mardin'de yürüttüğü projelerle tanınır. 

Mardin'deki yerel halk ve mültecilerle birlikte sürdürülebilir tarım projeleri geliştiren Demir, geleneksel tarımı modern tekniklerle buluşturarak hem yerel ekonomiyi güçlendirdi hem de sosyal uyuma katkıda bulundu. Gastronomi alanında yaptığı yenilikçi çalışmalar ve toplulukları bir araya getirme konusundaki öncü rolü sayesinde bu önemli ödülü kazandı.