Amerika Birleşik Devletleri’nde geçtiğimiz ayın sonunda Oval Ofis’te ABD Başkanı Donald Trump ve Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski arasında gergin geçen toplantının yansımaları bağlantılı ülkelerin dış siyasetlerinde farklı domino etkileri meydana getirdi. Gelecek adına yeni politikalardan, tedbirlerden ve girişimlerden bahsedilmeye başlandı.
Toplantı sonrasında ABD’nin Ukrayna’ya askerî ve istihbarat desteği konusundaki patinajları, Avrupa Birliği’nin güvenliğinin sağlanması hususunda endişeleri beraberinde getirdi. Güvenlik konularına ek olarak, ABD tarafından Çin, AB, Meksika, Kanada gibi ülkelerine yönelik ithalat vergilerini artıracak adımlar gelmesi dünyada ticaret savaşları mı başlıyor diye kaygılara neden oldu.
Bir ülkenin dış politikası, dünyadaki diğer devletlerle siyasi, ekonomik ve kültürel temeller üzerinden ilişkiler bütünü olarak açıklanabilir. Devlet yönetiminde dış politikanın stratejik bir yeri vardır. Dış politika kararlarının alınmasını ve uygulanmasını siyasetçiler yapmaktadır. Halk seçimler kanalıyla sadece siyasetçileri seçmekle kalmaz aynı zamanda dolaylı açıdan ülkenin dış politikasını da tayin etmiş olur.
ABD’de Oval Ofis’te yaşanan tartışmanın Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenski üzerindeki tesiri çok merak edildi. Hatta malum toplantı sırasında Trump, Zelenski’nin savaşı öne sürerek seçimleri yapmamak istediğini, Üçüncü Dünya Savaşı ile kumar oynadığını dile getirdi. Tüm bu yaşananlar Ukrayna halkının liderlerine bakış açısını etkilemiş olabilir mi?
Ipsos America tarafından bir Amerikan basın kuruluşu için yaptığı anket Ukrayna halkının liderine tutumunun nasıl olduğunu öğrenmeye katkı sağlıyor. Yapılan ankete göre %72’lik bir oran Cumhurbaşkanı Zelenski’yi desteklemektedir. Kısaca, halk ABD’de tepkiyle karşılaşan liderlerine desteğini artırarak cevap vermiştir.
Bunun yanında diğer soruların yanıtları da Ukrayna halkının düşüncelerini anlamaya ışık tutabilir. ABD yardım etmese bile savaşmaya devam edilmeli mi sorusuna Ukraynalıların %74’ü evet demiştir. Ankete katılanların %51’i Ukrayna’nın AB üyeliğinden vazgeçmemesi gerektiğini belirtmiştir. Savaşın bitirilmesi konusunda topraklardan taviz verilmeli mi sorusuna ise %58 oranında kişi hayır yanıtını vermiştir. Anket katılımcılarının %80’i savaşı bitirmek için ordunun küçültülmemesi anlayışındadır. Seçimler konusunda ise %62 oranında savaş bitmeden seçim yapılmaması görüşü hakimdir.
Başkan Trump seçim öncesi süreçte Ukrayna’daki savaşı birkaç gün içinde bitirebileceğini iddia ediyordu. Trump’ın seçim vaati uluslararası ilişkiler kapsamında ABD Dışişleri Bakanı Henry Kissinger’ın 1973 Arap-İsrail Savaşı’nı bitirmek için yapmış olduğu mekik diplomasisine benzer bir beklentiyi artırmıştı. O zamanki şartlarda seri görüşmeleri içeren mekik diplomasisi bir aydan uzun sürede sonuç vermişti. Ukrayna-Rusya Savaşı’nı bitirmek için şimdilerde yapılan birkaç toplantı ve telefon görüşmesi ne yazık ki savaşın bitişi için daha fazla odaklanmayı ve emeği mecbur kılmaktadır.
ABD’nin Ukrayna’ya yönelik yardımlarının azabileceği varsayımları altında Ukrayna halkının savaşın bitirilmesiyle alakalı düşüncesi ve Cumhurbaşkanı Zelenski’ye yönelik desteği es geçilmemesi gereken bir konudur. Ukrayna bağımsız ve stratejik öneme sahip bir ülke olarak müttefikleri ile koordinasyon halinde kendi gelecek kararlarını verebilecek konumdadır. Savaşın sonlandırılmasıyla ilgili olarak müttefik ülkelerin tavsiyelerde ve kolaylaştırıcı girişimlerde bulunabilmeleri normal karşılanabilir.
Devlet adamları ve siyasiler dış politikada uluslararası dengeleri gözetse de gözden kaçırmayacakları en önemli nokta onları seçen halkın düşüncesidir. Ukrayna’daki savaşın bitirilmesiyle ilgili olarak halkın iradesi değerlendirme kapsamına alınması gereken izlemsel faktörlerden biri olarak karşımıza çıkmaktadır.